„Morbus niger”– epidemie dżumy na przestrzeni dziejów

Na prezentowanej w 2020 r. w Książnicy Cieszyńskiej wystawie „Nulla res est tam necessaria quam medicina” nie zabrakło eksponatów związanych z tak obecnie aktualnym tematem, jak epidemie. Kiedy choroba zaczyna dotykać niebezpiecznie dużą liczbę osób, przekształca się w epidemię, obejmując zaś swoim zasięgiem duży obszar (do kilku kontynentów) – w...

„Kobieta lekarką domową” Anny Dückelmann-Fischer

Kwestie medyczne nigdy nie traciły na aktualności, nawet jeśli sposób podejścia do nich ulegał zdezaktualizowaniu. Potwierdza to książka autorstwa Anny Dückelmann-Fischer Die Frau als Hausärztin, którą ona sama nazwała przywołanym w tytule określeniem: „Złota księga kobieca”. Pozycja opublikowana w 1901 r., przetłumaczona na trzynaście języków, w tym polski, jako „Kobieta...

Garść ciekawostek z notatek studenta farmacji Tadeusza Regera

Przypadający 14 maja Międzynarodowy Dzień Farmaceuty pozwala przypomnieć postać urodzonego w Nowym Jorku Tadeusza Regera, człowieka który niemal całe swoje  życie poświęcił krzewieniu polskości na ziemi cieszyńskiej. O życiu tego wybitnego działacza społecznego i politycznego, posła do parlamentu austriackiego i polskiego oraz wydawcy prasy lewicowej zapisano wiele stron. Warto jednak...

„Jak zachować zdrowie?” według zaleceń z XVI wieku

Wśród przechowywanych w Książnicy Cieszyńskiej starych druków znajdują się dwa egzemplarze, napisanego po łacinie dzieła Heliusa Eobana Hessusa pod tytułem „De tuenda bona valetudine”, co w polskim tłumaczeniu oznacza „Jak zachować zdrowie?”. Jeden egzemplarz pochodzi z biblioteki ks. Leopolda Jana Szersznika i nosi sygnaturę SZ K VIII 11. Łacińska litera...

Narodziny ΨΥΧΗΣ ІΑΤΡΕΙΟΝ

„Nareszcie znalazłem to, czego daremnie szukam od tylu lat. Wcale mnie to nie dziwi, że właśnie w tym mieście istnieje lecznica dusz. Psyches hiatrejon”. Słowa Józefa Wittlina nawiązują do greckiego napisu znajdującego się na fasadzie budynku obecnego klasztoru franciszkanów, którzy w 1996 r. nabyli ten osiemnastowieczny obiekt pojezuicki. Wzmiankowane miejsce...

Święta Wielkiej Nocy
piórem o. Leopolda Tempesa SJ

Przed Świętami Wielkanocnymi z pewnością warto zajrzeć do przechowywanego w zasobach Książnicy Cieszyńskiej manuskryptu dziennika działań misyjnych jezuity Leopolda Tempesa „Diarium Missionis Episcopalis Wratislav[iensis] coepta a 1 Apriliis Anni 1716”, którego autorstwo odkrył urodzony w Puńcowie ks. Józef Franek (1915–1939). W Książnicy Cieszyńskiej zachowały się dwa maszynopisy, odzwierciedlające stan przeprowadzonych...

Co zajmowało
księdza Leopolda Jana Szersznika
w czasie wielkanocnym 1784 r.?

37-letni wówczas ks. Leopold Jan Szersznik od kilku już lat zdobywał doświadczenie w pracy pedagogicznej, pełniąc funkcję profesora retoryki i poetyki w gimnazjum katolickim w Cieszynie. Z teorią sztuki pięknego wysławiania się zaznajamiał swych uczniów w trakcie lekcji, zaś z jej praktycznym zastosowaniem – podczas uroczystości szkolnych, np. rozpoczęcia lub...

Święta Rozalia – orędowniczka chroniąca od zarazy

Św. Rozalia z Palermo, znana też jako Rozalia Sycylijska (1129–1160) była pustelnicą i dziewicą. Jest świętą Kościoła katolickiego, patronką chroniącą od zarazy i chorób zakaźnych. Pochodzący ze zbiorów ikonograficznych Książnicy Cieszyńskiej półpostaciowy wizerunek świętej Rozalii umieszczony został w polu o kształcie nieregularnego wielokąta. Postać świętej przedstawiona została w czerwonej sukni...

„Iliada. Pomór-gniew”
– wizja Wyspiańskiego

Lęk przed chorobą wpisany jest w świadomość człowieka. Kiedy zaś choroba dotyka zbiorowości, początkowo przekształca się w bezradność i przerażenie i dopiero stopniowo przechodzi w kontrdziałanie i zapobieganie. Odbicie czasu zarazy znajdowało odzwierciedlenie również w literaturze i ikonografii. Kiedy Lucjan Rydel na zamówienie warszawskiego „Tygodnika Ilustrowanego” podjął się tłumaczenia „Iliady”...