Stało się, jak wszyscy przewidywali. Czesi bez wypowiedzenia wojny wszczęli walkę o Śląsk. Kiedy dopołudnia kilku czeskich oficerów, przebranych za oficerów aljanckich, odgrywało płaską komedję przed Radą Narodową, że żądają w imieniu koalicji wycofania się załóg polskich poza Białkę, i kiedy generał Latinik zwracał się telefonicznie do Ministerstwa wojny w Warszawie...
Odwiedziny w „Lecznicy dusz”
„Szedł raźno, rozwiewając poły długiej rewerendy. [...] W wąskiej uliczce, przylepiony do pojezuickiego kościoła stał piętrowy dom surowy i prosty. Jedyną ozdobą i urozmaiceniem skąpej fasady był kuty w kamieniu napis grecki: Lekarstwo duszy. Ksiądz Brzóska uśmiechnął się do tego napisu i wszedł z rozmachem na schody. Były dość mroczne,...
Mitteleuropa
Wśród książek, które zachowały się w Książnicy Cieszyńskiej, a uznawane są za fundamentalne w dziejach Polski i Europy, szczególne miejsce zajmuje wydane w 1915 r. w Berlinie polityczne dzieło pt. „Mitteleuropa” („Europa Środkowa”). Książka, która w krótkim czasie rozeszła się w 100 tysiącach egzemplarzy, zyskała w krajach niemieckich status prawdziwego...
„Rozmaitości śląskie” z Cieszyna
Początków polskiej folklorystyki upatrywać należy w epoce romantyzmu. Zainteresowanie schedą materialną oraz duchową kultury ludowej wiązano pośrednio z realizacją ideologii narodowowyzwoleńczej. Podobnie na Śląsku, zainteresowanie folklorem stanowiło sygnał dojrzewania narodowego. Chcąc przeciwstawić własną odrębność, początkowo etniczną, a z biegiem czasu narodową, podejmowano próby zachowania i ocalenia, własnego, indywidualnego, dorobku intelektualnego...
Najcenniejsze bohemica z księgozbioru Leopolda Jana Szersznika
Bohuslav Balbín – Epitome Historica Rerum Bohemicarum – Praga, 1677
Bohemica to dokumenty spełniające jedno lub kilka z poniższych kryteriów. Mogą to być dzieła pisane lub drukowane po czesku, napisane przez czeskich autorów, wydane na terenie czeskich ziem lub dotyczące problematyki związanej z tym krajem. Sporą grupę takich materiałów można znaleźć w księgozbiorze Leopolda Jana Szersznika, w którym szczególne miejsce...
Tajemnicza Księga Jozuego
Archiwalia Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego to zespół archiwaliów proweniencyjnie powiązany z biblioteką tworzoną przez Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, organizację zajmującą się gromadzeniem różnorakich zabytków kultury materialnej i duchowej Śląska Cieszyńskiego, działającą w Cieszynie w latach 1901-1939. W skład zespołu obejmującego blisko 9000 jednostek bibliotecznych wchodzą głównie dokumenty i akta, utwory literackie i...
Jeden z najważniejszych przekładów dzieła Apulejusza na język polski
Wchodzące w skład księgozbioru Książnicy Cieszyńskiej wydanie „Amora i Psyche” Apulejusza w przekładzie Lucjana Rydla ujrzało światło dzienne w Krakowie w 1911 r. Przekład ten jest uznawany za jeden z najważniejszych polskich przekładów mitu o Amorze i Psyche, wchodzącego w skład monumentalnego dzieła Apulejusza zatytułowanego „Złoty Osioł” lub „Metamorfozy”. Opowiadanie...
Wydawnictwa polskich ezoteryków ze stanu Indiana
W związku z projektem „Programy alternatywnej duchowości na Śląsku Cieszyńskim od końca XIX w. do lat 70. XX wieku”, realizowanym obecnie przez Akademię Górniczo-Hutniczą w Krakowie i Kongres Polaków w Republice Czeskiej we współpracy z Książnicą Cieszyńską pod lupę badaczy trafiły m.in. wydawnictwa o tematyce ezoterycznej. Wiele z nich, w...
Pamiątki po dyrektorze i absolwentach dawnej „sztygarki”
Książnica Cieszyńska wzbogaciła się o szereg archiwaliów związanych z dawną Polską Szkołą Górniczą w Dąbrowie na dzisiejszym Zaolziu oraz postacią Leopolda Szefera, jej dyrektora, wybitnego inżyniera, pedagoga i zarazem polskiego działacza narodowego. 6 grudnia 2022 roku minęło 115 lat od momentu oficjalnego otwarcia popularnej „sztygarki”. Leopold Szefer kierował Polską Szkołą...
„Precz z nadęciem i z prątkami! Precz ze smutkiem i ze łzami!”. Unikalne czasopismo pacjentów sanatorium w Bystrej Śląskiej w zbiorach Książnicy Cieszyńskiej
Działające w Bystrej Śląskiej sanatorium specjalizowało się w leczeniu gruźlicy płuc, która do lat 50. XX w., kiedy zaczęto stosować skuteczną antybiotykoterapię, stanowiła śmiertelne zagrożenie. Chorzy kurowali się w specjalistycznych placówkach leczniczych, m.in. Domu Zdrowia w Bystrej. Rozbudowany w okresie międzywojennym, dysponował dobrze wyposażonymi gabinetami lekarskimi i laboratoriami oraz nowoczesną...