Debata pt. “Lokalne polityki pamięci w mieście podzielonym granicą państwową. Cieszyn – Těšín – Teschen”

W piątek  28 maja 2021 r. o godz. 13.00 w sali konferencyjnej Książnicy Cieszyńskiej rozpocznie się dwugodzinna publiczna debata poświęcona politykom pamięci w miastach podzielonych granicą państwowym, współorganizowana przez Instytut Nauk o Polityce i Administracji Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego i Książnicę Cieszyńską pod patronatem Fundacji Konrada Adenauera. Ze względu na ograniczenia sanitarne, udział publiczności jest limitowany i wymaga wcześniejszej rezerwacji, której dokonać można w dniach 25-26 maja, w godz. 10.00-18.00 w czytelni Książnicy Cieszyńskiej, pod nr. tel.: +33 851 38 42.

 

 

Idea: Lokalna polityka pamięci stanowi ogół świadomych działań podejmowanych w sposób publiczny, których celem jest wpłynięcie na sposób postrzegania przeszłości danego obszaru mniejszego niż państwo przez jego mieszkańców oraz osoby identyfikujące się z nim lub też czasowo przebywające na nim. Lokalnej polityki pamięci nie należy utożsamiać z ogólnopaństwową polityką historyczną realizowaną na szczeblu lokalnym (miejskim, regionalnym). O ile kreatorem oficjalnej polityki historycznej są władze państwowe dysponujące w tym celu różnymi wyspecjalizowanymi instytucjami (np. ministerstwami edukacji, nauki, kultury, obrony narodowej; komisjami parlamentarnymi, ośrodkami kształcenia nauczycieli itd.), o tyle w przypadku lokalnej polityki pamięci mamy do czynienia z dużym rozproszeniem „nadawców” (narratorów) określonych treści o charakterze historyczno-wspomnieniowym. Poza władzami samorządowymi, które w bardzo różnym stopniu i „natężeniu” prowadzą określoną politykę pamięci, kluczową rolę odgrywają pasjonaci historii regionu angażujący się w różnego rodzaju przedsięwzięcia (często je inicjujący) mające na celu upowszechnianie określonej wiedzy i pamięci o wydarzeniach historycznych oraz ważnych postaciach. Osoby te w literaturze określa się mianem: „liderów pamięci społecznej”, „wytwórców pamięci”, „elit refleksyjnych”, „lokalnych liderów opinii”.

Wcale nierzadko mamy do czynienia z funkcjonowaniem na szczeblu lokalnym kilku różnych polityk pamięci, które podkreślają wagę i znaczenie odmiennych tradycji, postaci, wydarzeń, zwyczajów i wartości. Te same wydarzenia czy postaci historyczne mogą być nawet skrajnie różnie oceniane przez przedstawicieli elit prowadzących poszczególne lokalne polityki pamięci. Czasem prowadzi to do różnego rodzaju napięć społecznych, wzajemnego okazywania sobie niechęci, dezaprobaty czy po prostu „ostentacyjnego ignorowania”, polityki „zamilczania” konkurencyjnej narracji.

Miasta podzielone granicą, zwłaszcza te, które podzielone zostały w atmosferze konfliktu pomiędzy zwaśnionymi społecznościami lokalnymi lub ich wspólnotami narodowymi, stanowią miejsce szczególne w odniesieniu do kreowania i wdrażania lokalnych polityk pamięci. Miasta podzielone granicą w wielu przypadkach stanowią same w sobie poprzez przyjęty układ architektoniczny, pomniki usytuowane w pobliżu granicy, nazwy ulic, placów i mostów – jeden wielki komunikat historyczno-tożsamościowy skierowany do sąsiedniego narodu.

Cieszyn z oczywistych względów jest miastem, w którym ścierają się różne narracje dotyczące przeszłości, a istniejące podziały niekoniecznie przebiegać muszą wyłącznie podług kryteriów etnicznych. Celem debaty jest przyjrzenie się im i próba odpowiedzenia na pytania dotyczące zarówno ich zawartości treściowej, jak i metod promowania wśród mieszkańców i turystów. Chcemy wspólnie z ekspertami – naukowcami zajmującymi się tą problematyką spróbować ustalić ile w Cieszynie jest polityk pamięci, czym się od siebie różnią, w czym są do siebie podobne, jaka jest ich nośność i skuteczność.

 


   
Uczestnicy debaty:

 

  Dr hab. Marcin Dębicki, prof. ucz. (Uniwersytet Wrocławski)
Dr hab. Jan Kajfosz, prof. ucz. (Uniwersytet Ostrawski)
Dr hab. Grzegorz Studnicki, prof. ucz. (Uniwersytet Śląski)
Krzysztof Szelong (Książnica Cieszyńska)
Moderator: Prof. dr hab. Radosław Zenderowski (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie)

 

Termin:

 

  28 maja 2021, godz. 13:00

 

Miejsce:

 

  Książnica Cieszyńska Cieszyn, ul. Mennicza 46 (+ udostępniony w sieci zapis video z przebiegu debaty)

 

Forma:

 

  Debata ekspercka w gronie czterech naukowców reprezentujących odmienne dyscypliny naukowe + seria pytań, polemik i glos ze strony publiczności

 

Rezerwacja:   Czytelnia Książnicy Cieszyńskiej, tel. 33 851 38 42 (rezerwacji można dokonywać w dn. 25-26 maja 2021 r., w godz. 10.00-18.00)
     

 

Organizatorzy:   Partner wydarzenia: