Dzieło Sejmu Wielkiego

Książnica Cieszyńska zaprasza na okolicznościowe spotkanie poświęcone Konstytucji 3 Maja oraz czasom Sejmu Wielkiego, połączone z pokazem oryginalnych druków politycznych z tego okresu. Ilustrowany prezentacją multimedialną wykład rozpocznie się o godz. 14.00, a więc bezpośrednio po wcześniejszych wydarzeniach zorganizowanych w Cieszynie w ramach obchodów Święta Narodowego 3 Maja.

Tegoroczne spotkanie zatytułowane zostało “Dzieło Sejmu Wielkiego”. W jego trakcie przedstawione zostaną publikacje sześciu czołowych intelektualistów, uczestników życia publicznego w okresie poprzedzającym ustanowienie Konstytucji. Postaci, wymykających się jednoznacznym ocenom, których uładzony wizerunek, w powszechnej świadomości obecny za sprawą kolejnych rocznicowych wystąpień i publikacji, często rozmija się z rzeczywistością. Wszyscy oni wszak byli ludźmi z krwi i kości, targanymi namiętnościami, zajadle zwalczającymi przeciwników, niejednokrotnie zagubionymi w dylematach swoich trudnych czasów. Dla przykładu, Franciszek Salezy Jezierski był nazywany “wulkanem gromów Kuźnicy Kołłątajowskiej”. Nosząc sukienkę duchowną, słynął z iście rewolucyjnych poglądów, ciętego języka i niezwykle ostrego pióra, przed którym drżeli zwolennicy stronnictwa republikańskiego. Eksjezuita Stefan Łuskina, redaktor “Gazety Warszawskiej” (a przy tym najwybitniejszy ówczesny astronom) na łamach swojego periodyku, będącego zresztą organem prasowym dworu królewskiego, wychwalał carycę Katarzynę i króla pruskiego Fryderyka II, a zwalczał jak mógł oświeceniowych filozofów (o których wymyślał nieraz niestworzone historie!) i konkurencyjnych wydawców, podkopujących jego monopol prasowy. Najwięcej powiedzieć można o samym królu Stanisławie Auguście, któremu – niezależnie od jego znanych wad i słabości charakteru – nie odmawia się jednak decydującej roli w powstaniu Ustawy Rządowej.

Prezentacja oryginalnego druku Konstytucji będzie też główną atrakcją wykładu. Niepozorny ów dokument, zawierający się w ledwie 32 stronach w formacie tzw. ósemki, jest uznawany za jeden z kamieni milowych nowożytnego prawa. Stanowił swoistą summę dorobku ówczesnych nauk prawnych i politycznych, będąc nienagannym również pod względem języka i stylu. Druków Konstytucji z krótkiego, bo czternastomiesięcznego, okresu jej obowiązywania przetrwało do dzisiejszych czasów bardzo niewiele. Historycy są zgodni, że każdy z nich zasługuje na miano narodowej relikwii.

Wojciech Święs