“Epigramma in turrim curiae Teschinensis” – w 230 rocznicę wielkiego pożaru Cieszyna

W piątek 22 lutego 2019 r. o godz. 17.00 Książnica Cieszyńska zaprasza na kolejne spotkanie z cyklu „Cymelia i osobliwości w zbiorach Książnicy Cieszyńskiej”. Tym razem zostanie ono poświęcone wyjątkowemu sposobowi odzwierciedlenia tragicznych i chwalebnych wydarzeń w dziejach Cieszyna, który przybliży Aleksandra Golik-Prus.

Zaskakujący dla współczesnego odbiorcy może być fakt rejestracji realiów nie tylko na kartach kronik, ale i w poezji. Okolicznościowe utwory Leopolda Jana Szersznika i Ignacego Ekhela przybliżą właśnie okruchy rzeczywistości w formie mowy wiązanej. Pożary często dotykały miasto nad Olzą, mimo podejmowanych działań prewencyjnych. Żywioł nie oszczędzał przede wszystkim ratusza wraz z okoliczną zabudową; pożary wybuchały tu trzykrotnie w latach 1552, 1720 i 1789. Ten z 1720 r. bardzo poważnie uszkodził ratuszowy budynek, który gruntownej restauracji doczekał się dopiero w 1788 r. dzięki ks. Leopoldowi Janowi Szersznikowi. Niestety ratusz nie przetrwał nawet jednego roku, bowiem 6 maja 1789 r. spalił się podczas największej pożogi w dziejach Cieszyna. Od razu jednak przystąpiono do jego odbudowy. Ponownie zajął się nią ks. Szersznik, sprawujący funkcję radcy budowlanego. Na ścianie ratusza umieszczono tablicę z datą 1789 i łacińskim napisem o pożarze oraz marmurową płytę poświęconą księciu Albertowi Sasko–Cieszyńskiemu i jego żonie Marii Krystynie, którzy przeznaczyli znaczne kwoty na ukończenie ratuszowej wieży. Rozpoczętą w marcu 1800 roku przebudowę zakończono 1 września uroczystym umieszczeniem na wieży korony i tzw. bani, zawierającej okolicznościowe dokumenty. Niestety mieszkańcy niedługo mogli podziwiać wspaniałą budowlę, gdyż w 1836 r. wybuchł następny pożar, który ponownie strawił centrum miasta. Ceremonię z roku 1800 opisał zarówno Leopold Jan Szersznik, jak i Ignacy Ekhel. Uczestnicy spotkania wspólnie z prelegentką wyjaśnią powiązania między utworami obu autorów. Zaś w atmosferę życia w Cieszynie z przełomu wieków XVIII i XIX wprowadzi, będący tworzywem dla obu utworów, język łaciński, którego brzmienie słuchacze będą mogli sobie przypomnieć w trakcie prelekcji oraz sama forma przekazu w postaci epigramu i pieśni.

Aleksandra Golik-Prus

Karty tytułowe utworów Leopolda Jana Szersznika i Ignacego Ekhela
nawiązujące zarówno do pożaru z 1789 r., jak i umieszczenia na wieży ratusza korony.

 

Chronostych z utworu Ignacego Ekhela stanowiący zapis daty pożaru w 1789 r. w Cieszynie