W lutym, w czasie ferii zimowych, Książnica Cieszyńska ponownie zaprasza wszystkich zainteresowanych, szczególnie zaś młodzież szkolną, do udziału w pokazach i warsztatach poświęconych dziejom książki, kulturze piśmienniczej i historii Śląska Cieszyńskiego. Zajęcia, ilustrowane pokazami zabytkowych książek, gazet, rękopisów i druków, wzbogacone multimedialnymi prezentacjami oraz nauką praktycznego korzystania ze zbiorów biblioteki, odbywać się będą w dniach 15-24 lutego 2022 r. w siedzibie Książnicy Cieszyńskiej przy ul. Menniczej 46 w Cieszynie. Udział w pokazach i warsztatach jest bezpłatny.
Zajęcia będą się rozpoczynać o godz. 11.00. W przypadku zwiększonego zainteresowania określonymi zajęciami możliwe jest ich powtórzenie w innym terminie po uzgodnieniu z prowadzącym bibliotekarzem lub konserwatorem. Indywidualni uczestnicy powinni swoją obecność zaanonsować w Czytelni Ogólnej Książnicy Cieszyńskiej co najmniej 10 minut przed rozpoczęciem zajęć (w przypadku pokazu konserwacji – co najmniej 30 minut). Opiekunowie grup zorganizowanych proszeni są o wcześniejsze uzgodnienie terminu udziału w zajęciach. Udział w co najmniej pięciu lekcjach uprawnia ich Uczestników do otrzymania nadawanego przez Książnicę Cieszyńską indywidualnego „Certyfikatu młodego znawcy dawnej książki”.
Harmonogram pokazów i warsztatów
15 lutego (wtorek) – Czym jest i czym zajmuje się Książnica Cieszyńska? Prowadzenie Witold Kożdoń (tel. +33 851 38 41; prelekcja + prezentacja materiałów pomocniczych, hall główny, maksymalna liczba uczestników – 15 osób; zajęcia adresowane do uczniów szkół podstawowych, młodzieży szkół średnich, studentów).
Prezentacja pozwoli uzyskać odpowiedzi na pytania: skąd w Cieszynie wzięły się stare książki? Jaką mają wartość? Czy współcześnie mogą być użyteczne? Po co powołano Książnicę Cieszyńską i czym zajmują się jej pracownicy? Czy trzeba być naukowcem, żeby znaleźć w Książnicy coś interesującego dla siebie?
16 lutego (środa) – Pierwsze kroki do biblioteki – jak korzystać ze zbiorów Książnicy Cieszyńskiej. Prowadzenie Halina Morawiec (tel. +33 851 38 41; warsztaty, czytelnia ogólna, maksymalna liczba uczestników – 15 osób; zajęcia adresowane do młodzieży licealnej i studentów, ewentualna wersja dla szkół podstawowych).
Warsztaty w przystępny sposób przybliżające wiedzę o korzystaniu ze zbiorów bibliotecznych (nie tylko Książnicy Cieszyńskiej) i pozwalające zyskać umiejętność posługiwania się bibliografiami, katalogami, komputerowymi bazami danych, zasobami cyfrowymi itd. Uczestnicy warsztatów zdobędą kompetencje niezbędne przy prowadzeniu kwerend oraz pisaniu referatów, prac semestralnych, magisterskich.
17 lutego (czwartek) – Fantastyczne zwierzęta i nie tylko w zbiorach Książnicy Cieszyńskiej. Prowadzenie Aleksandra Golik-Prus (tel. + 33 851 38 43; warsztaty, sala konferencyjna, maksymalna liczba uczestników – 15 osób; zajęcia adresowane do uczniów szkół podstawowych).
Uczestnicy przy pomocy farb, kredek lub papieru kolorowego spróbują w sposób twórczy wypełnić kolorem kopie ilustracji ze starych ksiąg ze zbiorów Książnicy Cieszyńskiej. Gotowe prace będzie można przeznaczyć jako ciekawy prezent dla kogoś z rodziny. Nie zabraknie też części teoretycznej w formie prezentacji multimedialnej poświęconej egzemplarzom książek, z których pochodzą ilustracje. Dodatkową atrakcją będzie wspólne wykonanie mapy obowiązków związanych z posiadaniem domowych zwierzątek i możliwość opowiedzenia o swoim pupilu.
18 lutego (piątek) – Konserwacja dawnej książki. Prowadzenie Łucja Brzeżycka i Anna Fedrizzi-Szostok (tel. +33 851 38 47; warsztaty, hall główny, maksymalna liczba uczestników – 12 osób; zajęcia w pracowniach konserwatorskich).
Pokaz konserwacji starych ksiąg i dokumentów z elementami warsztatowymi. Uczestnicy w niewielkim zakresie pomagają w pracach konserwatorskich, obserwują szkodniki niszczące książki pod mikroskopem i odpowiadają na szereg pytań rozwijających ich wiedzę na temat starych pamiątek rodzinnych. Prowadzące pokażą, jak w nowoczesny sposób uzupełnia się dziury w papierze zanurzając je w wodzie oraz jak oprawia się księgi starymi metodami.
21 lutego (poniedziałek) – Dlaczego ludzie czytają gazety? Prowadzenie Witold Kożdoń (tel. +33 851 38 41; prelekcja + prezentacja materiałów pomocniczych, sala konferencyjna i czytelnia ogólna, maksymalna liczba uczestników – 15 osób; zajęcia adresowane do uczniów szkół podstawowych i średnich).
Prezentacja pozwoli prześledzić dzieje prasy drukowanej, historię gazet ukazujących się na Śląsku Cieszyńskim, zaprezentowane zostaną tytuły pozostające w zbiorach Książnicy Cieszyńskiej oraz sposoby ich udostępniania. Uczestnicy prezentacji dowiedzą się również, jak gazeta powstawała kiedyś i jak powstaje obecnie. No i jak rysuje się przyszłość prasy cieszyńskiej?
22 lutego (wtorek) – Mamo, Tato, góry wzywają, muszę iść. Prowadzenie Agnieszka Laskowska (tel. +33 851 38 43; prelekcja + warsztaty, sala konferencyjna, maksymalna liczba uczestników – 15 osób; zajęcia adresowane do uczniów szkół podstawowych i średnich).
Prezentacja najstarszych przewodników po Beskidzie Śląskim ze zbiorów Książnicy Cieszyńskiej połączona z twórczymi warsztatami wykonania mapki zimowej wędrówki górskiej dla całej rodziny. Jak dawniej wędrowano po Beskidach? Jakimi przewodnikami posługiwano się planując górską wycieczkę? Jak przed wiekiem wyglądały beskidzkie schroniska, które beskidzkie szczyty zdobywano najczęściej i czy po górach wędrowano tak chętnie, jak obecnie? Po zakończonej części teoretycznej (w postaci prezentacji multimedialnej) uczestnicy spróbują obudzić w sobie ducha zdobywcy samodzielnie przygotowując mapkę zimowej wędrówki górskiej dla całej rodziny. Będą wybierać cel wyprawy, wycinać, kleić, rysować, by tak zaopatrzeni wyruszyć śladami beskidzkich pionierów na spotkanie z przygodą.
23 lutego (środa) – Książka w starożytności. Od kamienia i tabliczki drewnianej do tabliczki glinianej. Prowadzenie Jolanta Sztuchlik (tel. +33 851 38 44; warsztaty, sala konferencyjna, maksymalna liczba uczestników – 15 osób; zajęcia adresowane do uczniów szkół podstawowych i średnich).
Jakich materiałów pisarskich używali starożytni Rzymianie i Grecy czy mieszkańcy Mezopotamii? W jaki sposób wpływały one na rodzaj pisma i formy książki, którymi się posługiwali? Co to jest ostrakon i co łączy woskowe tabliczki z dzisiejszą książką, tabletem czy laptopem? Odpowiedź na te i inne pytania związane z historią książki w starożytności będzie można uzyskać w trakcie warsztatów składających się z krótkiej prezentacji multimedialnej oraz z części praktycznej, podczas której każdy uczestnik będzie miał okazję podjąć próbę pisania hieroglifami lub alfabetem łacińskim na woskowej tabliczce, a następnie samodzielnie wykonać glinianą tabliczkę i zapisać ją pismem klinowym. Na zakończenie lekcji będzie możliwość odczytania wyrazów zaszyfrowanych hieroglifami lub pismem klinowym.
24 lutego (czwartek) – Perły światowej humanistyki w księgozbiorze ks. Leopolda Jana Szersznika. Prowadzenie dr Artur Lewandowski (tel. +33 851 38 42; wykład + prezentacja multimedialna + zwiedzanie, sala konferencyjna i hall główny, maksymalna liczba uczestników – 15 osób; zajęcia adresowane do grup szkół licealnych i/lub indywidualnych zainteresowanych).
Uczestnicy zajęć będą mieli sposobność zapoznania się z najcenniejszymi arcydziełami światowej humanistyki znajdującymi się w księgozbiorze ks. Leopolda Jana Szersznika. Uniwersalność oraz kulturowe bogactwo dorobku humanistycznego ludzkości (w obszarach literatury pięknej, teologii, historiografii, filozofii oraz myśli politycznej) przedstawione zostaną na przykładzie wybranych najcenniejszych, starodrucznych egzemplarzy książkowych, które posłużą za punkt wyjścia do generalnej charakterystyki najcenniejszego księgozbioru historycznego Książnicy Cieszyńskiej. Po zakończeniu wykładu przewidziane jest zwiedzanie biblioteki ks. L. J. Szersznika z poziomu antresoli w hallu głównym, w trakcie którego wiadomości przedstawione podczas wykładu wzbogacone zostaną o informacje na temat życia oraz twórczości największego uczonego w dziejach Cieszyna.