Przed 165 laty, w 1857 r. Cieszyniacy otrzymali do dyspozycji swój pierwszy lokalny kalendarz książkowy – „Kalendarz Cieszyński na rok zwyczajny 1857 dla katolików i ewangielików”, który zapoczątkował bogatą i kultywowaną w regionie do dziś tradycję tego typu periodyków.
Najstarsze roczniki tego „Kalendarza Cieszyńskiego” zbudowane były według stałego schematu. Rozpoczynały się kalendarium (zawierającym nie tylko część katolicką i ewangelicką, ale także kalendarz żydowski). W tej części zamieszczano także informacje o o fazach księżyca, prognozy pogody na każdy miesiąc oraz przysłowia związane z pogodą. Po nich następowały m.in. daty ważnych wydarzeń historycznych, świąt ruchomych, świąt patronów poszczególnych krajów monarchii (na Śląsku była to św. Jadwiga, której święto przypadało 15 października), okresy przypadających na dany rok postów, daty astronomicznych początków pór roku oraz zaćmień słońca i księżyca.
W kolejnej części podawane były informacje praktyczne (np. wysokość opłat stemplowych i pocztowych), po nich następowało wyszczególnienie członków rodziny panującej, a następnie część literacka (głównie dydaktyczne powiastki i anegdoty).
Ważną część kalendarza stanowił wykaz dat jarmarków, notabene nie tylko organizowanych w Cieszynie („po gromnicach, we wtorek po świątkach, w poniedziałek przed ś. Marią Magdaleną, na narodzenie Panny Marii, na Andrzeja, targi tygodniowe co środa i sobota, jarmarki na wełnę: 28 maja i 2 października, targ na bydło co piątek na Bobrku) i Księstwie Cieszyńskim (Bielsko, Bogumin, Frydek, Frysztat, Jabłonków, Skoczów, Strumień, Ustroń, Zabrzeg), ale także na Opawszczyźnie, w rejonie Ostrawy, Trenczyna, Białej, Krakowa i Raciborza).
Początkowe roczniki „Kalendarza Cieszyńskiego” redagował i wydawał Paweł Stalmach, zaś nakład i druk pozostawał w gestii cieszyńskiego drukarza Karola Prochaski. W 1892 r. wydawcą zostało Dziedzictwo bł. Jana Sarkandra, a od 1904 r. kalendarz publikowany był nakładem księgarni Meyera i Raszki.
Z biegiem lat „Kalendarz Cieszyński” ewoluował pod względem treści i formy. Powiększała się jego objętość, tak ze względu na coraz bogatsze treści, jak i wprowadzenie ilustracji, których liczba stopniowo rosła, podobnie jak liczba reklam. Od 1883 r. dotychczasowy podtytuł („dla katolików i ewangelików”) został ograniczony do pierwszego członu (rok wcześniej Towarzystwo Ewangelickie Oświaty Ludowej rozpoczęło wydawanie własnego „Kalendarza Ewangelickiego”), a szwabacha została zastąpiona przez czcionkę łacińską.
Ostatni, 62. rocznik “Kalendarza” opublikowany został na rok 1919.
Cyfrowe kopie wszystkich znajdujących się w zbiorach Książnicy Cieszyńskiej roczników udostępniamy TUTAJ.
