W okresie popularyzacji idei krajoznawstwa ważną rolę odegrało propagowanie jej wśród młodzieży szkolnej. W 1919 r. przy oddziale krakowskim Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego powstała sekcja Kół Krajoznawczych Młodzieży Szkolnej, która ewoluowała następnie w Komisję Kół Krajoznawczych Młodzieży Szkolnej przy Radzie Głównej. Do wybuchu II wojny światowej powstało 330 kół. Na I Zjeździe Młodzieży Krajoznawczej, który odbył się w 1927 r. podjęto decyzję o organizacji cyklicznych zlotów krajoznawczych młodzieży. Organem prasowym kół młodzieżowych był “Orli Lot”.
Idea tworzenia kół krajoznawczych wśród młodzieży szkolnej zyskała również popularność na Śląsku Cieszyńskim. Już w 1919 r. powstaje Koło Krajoznawcze przy Seminarium Nauczycielskim w Bobrku. Rok później – w czerwcu 1920 r. z inicjatywy J. Grzybowskiego powstało Koło Krajoznawcze przy Gimnazjum Polskim w Cieszynie. Jeszcze przed wakacjami uchwalono statut koła i powstały projekty konkretnych działań. W październiku koło zorganizowało wycieczkę na Pilsko. Utworzono również biblioteczkę krajoznawczą. W listopadzie 1921 r. Komisja Szkolna Księstwa Cieszyńskiego wydała okólnik do szkół średnich, zawodowych i seminariów nauczycielskich, zachęcający do tworzenia kółek krajoznawczych i prenumeraty miesięcznika krajoznawczego “Orli Lot”.
Koło Krajoznawcze w Seminarium Nauczycielskie na Bobrku powstało w październiku 1919 r. z inicjatywy nauczyciela geografii Alojzego Milaty. Początkowo liczyło 98 członków. W roku sprawozdawczym 1926/1927 do koła należało 164 członków. Biblioteczka krajoznawcza liczyła 424 woluminy. Ponadto w zbiorach znajdowało się 450 widokówek. Koło zajmowało się również zbiorem wzorów śląskiego zdobnictwa ludowego. W 1927 r. koło krajoznawcze z Bobrku przystąpiło do Związku Kół Krajoznawczych Młodzieży Szkolnej w Polsce z siedzibą w Krakowie. Członkowie koła dostąpili również zaszczytu publikowania artykułów krajoznawczych na temat Śląska Cieszyńskiego na łamach “Orlego Lotu” (styczniowe i marcowe numery “Orlego Lotu” z 1928 r.). Eksponaty zgromadzone przez członków koła, prezentowane były m. in. na Powszechnej Wystawie Krajowej w Poznaniu. W 1929 r. na cześć Ludomira Sawickiego, geografa, krajoznawcy i pomysłodawcy kół krajoznawczych młodzieży szkolnej, Koło Krajoznawcze w Seminarium Nauczycielskim w Bobrku przyjęło jego imię.
Dziesięcioletnia działalność koła podsumowana została w wydanej w 1929 r. nakładem własnym publikacji: “Pamiętnik dziesięciolecia Koła Krajoznawczego im. L. Sawickiego uczniów Seminarjum Nauczycielskiego w Bobrku koło Cieszyna 1919-1920” https://www.sbc.org.pl/dlibra/publication/338919/edition/320122/content. Wymiar podsumowujący miała również wystawa krajoznawcza, zorganizowana w maju 1930 r. Wśród zaprezentowanych ponad 500 eksponatów, szczególny podziw budziły wykonane przez członków koła ręcznie ilustrowane monografie miejscowości Śląska Cieszyńskiego, ilustrowane kroniki wycieczek, modele, mapy itp. W szczytowym okresie działalności Koło Krajoznawcze w Seminarium Nauczycielskim na Bobrku skupiało 181 członków, należąc do najliczniejszych szkolnych kół krajoznawczych w skali kraju. W czasie istnienia koła wygłoszono 57 referatów, sporządzono 90 kopii zdobnictwa ludowego, 20 monografii opisowych wsi Śląska Cieszyńskiego, zorganizowano kilkanaście wycieczek. W zgromadzonych zbiorach znalazło się również: 35 haftowanych żywotków, 20 czepców, 7 modeli skrzyń ludowych oraz prawie 1200 widokówek.
Przez 16 lat opiekunem koła był wspomniany Alojzy Milata. Urodzony w Puńcowie nauczyciel, przez większość zawodowego życia związany był z Seminarium Nauczycielskim w Bobrku (od 1932 Cieszyn-Bobrek). Jako autor i publicysta, Alojzy Milata wydawał prace z dziedziny geografii, krajoznawstwa, pedagogiki, publikując m. in na łamach “Miesięcznika Pedagogicznego”. Pierwszy podręcznik do użytku szkolnego “Wiadomości z geografii” wydał w 1913 r. https://www.sbc.org.pl/dlibra/publication/341698/edition/322825/content?ref=desc. O roli Alojzego Milaty jak założyciela i opiekuna koła krajoznawczego świadczą słowa opublikowane na łamach “Miesięcznika Pedagogicznego”: …bez jego inicjatywy, pracy, starań, rad i zabiegów nie byłoby dziś tych pięknych rezultatów pracy i nie byłoby Kółka krajoznawczego. On był jego założycielem i jego późniejszym kierownikiem, doradcą i przyjacielem.
Oprac.: Krzysztof Kleczek