LEGIONIŚCI – III sesja wykładowa Akademii Niepodległości w Cieszynie

We wtorek 22 maja 2018 r. o godz. 16.30 w Książnicy Cieszyńskiej odbędzie się trzecia już w tym roku sesja wykładowa organizowanej przez Instytut Pamięci Narodowej Akademii Niepodległości. Tym razem studenci Akademii wysłuchać będą mogli wykładów prof. dra hab.  Andrzeja Chwalby (Uniwersytet Jagielloński) pt.: Legionowy wysiłek oraz dra Jerzego Kirszaka (IPN Wrocław) pt. Generał Kazimierz Sosnkowski – współtwórca niepodległości. Zgodnie z zasadami przyjętymi na pierwszym tegorocznym spotkaniu z cyklu Akademia Niepodległości, jego uczestnicy otrzymać będą mogli potwierdzenie udziału w indeksach akademickich. Ci zaś spośród gości, którzy nie mieli możliwości wzięcia udziału w spotkaniu styczniowym, będą się mogli zaopatrzyć zarówno w same indeksy, jak i inne związane z Akademią gadżety.

Legionowy wysiłek

Kiedy 6 sierpnia 1914 roku Pierwsza Kompania Kadrowa pod dowództwem Józefa Piłsudskiego opuściła budynki przy krakowskich Oleandrach i wyruszyła w kierunku granicy z Rosją, rozpoczęła tym samym symbolicznie nowy etap w historii Polski. Jednak już w Kielcach legionistów witały nie owacje i kwiaty, lecz zamknięte okiennice i wrogie spojrzenia. Zarówno sama formacja, jak i osoba dowódcy budziła przez lata tyle głosów krytyki i sprzeciwu ze strony zwolenników odmiennej drogi do niepodległości, co i głosów pochwały, wdzięczności i bezgranicznego uwielbienia

A jacy naprawdę byli legioniści? Jak żyli na co dzień? Jakie przyświecały im idee i czy udało się je zrealizować? Sądzimy, że historia Legionów jest powszechnie znana, ale czy wiemy, które jej elementy są prawdziwe, a które należy uznać za mity? Te i inne, nowe pytania na temat Legionów staną się przedmiotem wykładu prof. Andrzeja Chwalby.  Historyk zaprezentuje najnowsze ustalenia  na temat militarnych dziejów Legionów Polskich, opowie o broni i wyposażeniu, a także o zażartych sporach między brygadami, o posłudze medycznej i duchowej, wreszcie o tym, jaki wpływ miał legionowy etos na popularyzację sportu, literatury i sztuki wśród Polaków. Ważną częścią opowieści staną się także losy legionistów wywodzących się ze Śląska Cieszyńskiego.

Prof. dr hab. Andrzej Chwalba (ur. 1949) – historyk i eseista, kierownik Zakładu Antropologii Historycznej Uniwersytetu Jagiellońskiego, wiceprezes Polskiego Towarzystwa Historycznego. Znawca historii XIX i XX wieku, relacji polsko-rosyjskich, dziejów Krakowa. Autor i współautor ponad dwudziestu książek, wśród których znalazły się fundamentalne monografie oraz podręczniki akademickie, m.in.: „Historia powszechna. Wiek XIX”,  „Historia powszechna. 1989–2011”, „Historia Polski 1795-1918”, „Kraków w latach 1939-1945”, „Kraków w latach 1945-1989”, „III Rzeczpospolita — raport specjalny”, „Samobójstwo Europy. Wielka Wojna 1914-1918”, a ostatnio „Legiony Polskie”. Laureat wielu nagród, w tym nagrody KLIO i Nagrody Historycznej „Polityki”. Andrzej Chwalba jest tez pomysłodawca Kongresów Zagranicznych Badaczy Dziejów Polski.

 

Generał Kazimierz Sosnkowski – współtwórca niepodległości

Niewielu jest Polaków, którzy talentami politycznymi i wojskowymi, niezłomnością prawego charakteru, olbrzymią wiedzą z rozmaitych dziedzin nauki i sztuki, wreszcie niedającymi się przecenić zasługami i zdobyczami dla ojczyzny mogą się równać z gen. Kazimierzem Sosnkowskim. Gdy uzmysłowimy sobie, że działał niezmordowanie przez ponad sześćdziesiąt lat, często na bardzo eksponowanych stanowiskach, w czasach przełomowych dla Polski (wskrzeszenie państwa w 1918 r., jego odbudowa i ponowny upadek) – jego pozycja jeszcze bardziej wzrośnie.

Niestety, prawdziwa rola, jaką w dziejach ojczystych odegrał Kazimierz Sosnkowski, jest nadal mało znana, a w powszechnej świadomości jest on prawie nieobecny. A przecież należy do najbardziej zasłużonych – obok Józefa Piłsudskiego i Romana Dmowskiego – w dziele odzyskania i jednocześnie obrony zagrożonej w 1920 r. niepodległości kraju. Był nie tylko wybitnym mężem stanu. Wszędzie tam, gdzie dowodził samodzielnie – w bojach Legionów Polskich, wojnie 1920 roku i kampanii 1939 roku – wykazał uzdolnienia cechujące znakomitego dowódcę, nie stroniącego przy tym od pierwszej linii. Podczas II wojny światowej jako Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych bezkompromisowo występował przeciwko porzuceniu Polski przez zwycięskich aliantów i oddaniu jej pod okupację sowiecką, za co został zdymisjonowany. Resztę życia spędził na emigracji, stając się symbolem niezłomnego i światłego Polaka.

Dr Jerzy Kirszak (ur. 1968 r. w Przemyślu), historyk, absolwent Uniwersytetu Wrocławskiego, naczelnik Oddziałowego Biura Edukacji Narodowej IPN we Wrocławiu, pracownik Wojskowego Biura Historycznego im. Gen. Sosnkowskiego, zastępca redaktora naczelnego „Przeglądu Historyczno-Wojskowego”. Zajmuje się historią wojskowości oraz biografistyką uczestników działań niepodległościowych. Autor kilkudziesięciu publikacji m.in.: „Generał Kazimierz Sosnkowski”, Warszawa 2012, „Armia Rezerwowa gen. Sosnkowskiego w roku 1920”, Warszawa 2013, opracowania pism Kazimierza Sosnkowskiego („Wybór pism”, Wrocław 2009) oraz dzienników Jana Kruka-Śmigli („Za wierną służbę ojczyźnie”. „Dziennik legionisty I Brygady”, Krosno 2004) i Aleksandra Chełstowskiego („Garść wspomnień z życia żołnierza-włóczęgi”, Wrocław 2010). Wielokrotny uczestnik i edukator historyczny motocyklowych Rajdów Katyńskich i Rajdów Śladami Gąsienic Czołgów 1. Dywizji Pancernej Gen. Maczka.

Dotychczasowe wykłady w ramach Akademii Niepodległości w Cieszynie:

– Inauguracja, 11 grudnia 2017 r.:
dr hab. Lech Krzyżanowski:
Józef Piłsudski – twórca Niepodległej

– I Sesja wykładowa, 22 stycznia 2018 r.:
prof. Włodzimierz Suleja: Socjalistyczna irredenta, dr Miłosz Skrzypek: Cieszyńskie drogi do Niepodległej

– II Sesja wykładowa, 26 marca 2018 r.:
dr hab. Joanna Januszewska-Jurkiewicz: Zbiorowy portret uczestników ruchu paramilitarnego,  prof. Wiesław Jan Wysocki: Drużyniacy i strzelcy