Wiosną 1945 r. wojna dobiegła końca. 3 maja, gdy sowieckie sztandary łopotały już nad Berlinem, żołnierze Armii Czerwonej wkroczyli do Cieszyna…
W piątek, 21 maja 2010 r. w odbył się wernisaż wystawy “Niespełnione nadzieje. Śląsk Cieszyński 1945-1948”, którą w Galerii Ksiąznicy Cieszyńskiej zwiedzać można do września 2010 r. Fotorelacja z otwarcia ekspozycji dostępna jest tutaj. Dwuczęściową relację dźwiękową dotyczącą wystawy oraz jej wernisażu pobrać można z archiwum “Kwdransa Polskich Aktualności” Czeskiego Radia w Ostrawie: część I (24 maja 2010), część II (17 czerwca 2010).
Wiosną 1945 r. wojna dobiegła końca. 3 maja, gdy sowieckie sztandary łopotały już nad Berlinem, żołnierze Armii Czerwonej wkroczyli do Cieszyna. Zakończył się niemal sześcioletni okres niemieckiej okupacji Śląska Cieszyńskiego. Jego mieszkańcy przyjęli klęskę Niemiec z radością i nadzieją. Liczyli na życie w zdemokratyzowanym i suwerennym państwie, w którego granicach pozostanie obszar Śląska Cieszyńskiego, zamieszkały przez polską większość. Spodziewali się też, iż odrodzona Polska sprawiedliwemu osądowi podda czyny i postawy z okresu okupacji, nagrodzi prawych i ukarze wiarołomnych.
Rychło okazało się, że nadzieje te są całkowicie złudne, bo – przywołując słowa żołnierza-poety – miejsce „czarnej śmierci” zajęła w Polsce „czerwona zaraza”. Mniej od tej pierwszej krwawa, za to równie bezwzględna w niszczeniu wolnościowych aspiracji i elementarnych społecznych norm. I o tym to właśnie czasie opowiadać będzie wystawa „Niespełnione nadzieje. Śląsk Cieszyński 1945-1948”. Przygotowana przez Książnicę Cieszyńską w 65 rocznicę zakończenia II wojny światowej, poświęcona została prezentacji dokumentów, fotografii i druków ulotnych związanych z ponownym kształtowaniem się granicy na Olzie, kwestią tworzenia i umacniania się na Śląsku Cieszyńskim tzw. władzy ludowej, jej walki z legalną opozycją i niepodległościowym podziemiem, a wreszcie – problemem powojennych rozliczeń i rehabilitacji.
Wydarzenia, jakie rozegrały się na Śląsku Cieszyńskim w latach 1945-1948, nie były dotąd w Cieszynie szerzej prezentowane i dyskutowane. Był to trudny czas, do którego wraca się niechętnie. Nawet we wspomnieniach. Czas terroru, kłamstw, niedomówień i białych plam. Prezentując na wystawie źródła historyczne odnoszące się do powojennych dziejów Śląska Cieszyńskiego, jej organizatorzy mają nadzieję nie tylko na ożywienie zainteresowania okresem, który – jak bodaj żaden inny w historii Śląska Cieszyńskiego – domaga się wnikliwego rozpoznania, ale i na zainicjowanie społecznej dyskusji, która tego rodzaju badania mogłaby zainspirować.
Zaprezentowane na wystawie materiały pochodzą ze zbiorów własnych Książnicy Cieszyńskiej, a także z zasobów Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach, Muzeum Śląska Cieszyńskiego, cieszyńskiego Oddziału Archiwum Państwowego, Biblioteki Śląskiej w Katowicach oraz kolekcji prywatnych.