W piątek, 19 maja 2023 r., mieszkańcy Cieszyna i liczni goście wezmą udział w kolejnej cieszyńskiej „Nocy Muzeów”. W organizację czternastej edycji cieszącej się wielką popularnością imprezy jak zwykle włączyła się Książnica Cieszyńska, a przygotowane przez nas propozycje adresowane są tradycyjnie do całych rodzin. Tegoroczna „Noc Muzeów” przebiegnie w naszej bibliotece pod hasłem „Rewolucja nad Olzą, czyli co nam dała Wiosna Ludów”. W tym roku minęło bowiem 175 lat od momentu wybuchu rewolucji w Wiedniu, która do historii przeszła pod nazwą Wiosny Ludów.
W ramach tegorocznej Nocy Muzeów nasi goście będą mieli jedną z ostatnich okazji obejrzenia wystawy zatytułowanej „Jeden rok, wiele początków. Wiosna Ludów na Śląsku Cieszyńskim”. Poznają w ten sposób wydarzenia roku 1848 nad Olzą i w Cesarstwie Austriackim, a przede wszystkim ich następstwa, które zrewolucjonizowały Europę Środkową, w tym Śląsk Cieszyński, determinując dalszy bieg dziejów naszego regionu. Z myślą o miłośnikach historii oraz wszystkich, którzy zechcą sprawdzić swą wiedzę na temat rewolucyjnych wydarzeń 1848 r. przygotowaliśmy natomiast quiz wiedzy o Wiośnie Ludów z nagrodami.
Jak co roku atrakcją będzie również możliwość bliższego przyjrzenia się zabytkowemu księgozbiorowi ks. Leopolda Jana Szersznika, który jest eksponowany w sali uznawanej za jedno z najpiękniejszych wnętrz bibliotecznych w Polsce. Dodatkowo zwiedzający Książnicę będą mogli zobaczyć pamiątki po Elżbiecie Lukrecji, ostatniej księżnej piastowskiej, której 370 rocznica śmierci minie właśnie 19 maja. Wśród prezentowanych pamiątek znajdzie się m.in. miniaturowy, pergaminowy modlitewnik, który wedle tradycji należał do tej jednej z najwybitniejszych kobiet w historii Księstwa Cieszyńskiego.
Tradycyjnie zaprosimy też gości do naszych pracowni konserwatorskich. Specjalistki Książnicy przeprowadzą tam pokazy konserwacji starych ksiąg i dokumentów. Pokażą m.in., jak w nowoczesny sposób uzupełnia się ubytki w papierze oraz jak oprawia się księgi starymi metodami. Uczestnicy warsztatów w niewielkim zakresie będą mogli pomóc w demonstrowanych czynnościach, poznają też odpowiedzi na szereg pytań związanych z przechowywaniem starych, rodzinnych pamiątek. Przekonają się ponadto, jak pod mikroskopem wyglądają szkodniki niszczące papier.
Noc Muzeów będzie też okazją do zaprezentowania się samej Książnicy Cieszyńskiej. Dzięki temu zainteresowani będą mieli okazję dowiedzieć się, jakie korzyści płyną m.in. z posiadania naszej karty bibliotecznej. Wzorem lat ubiegłych mieszkańcy Cieszyna otrzymają możliwość wpisania się do kroniki swego miasta, a najmłodsi (i nie tylko oni) będą mieli sposobność uczestniczenia w warsztatach plastycznych, w trakcie których będzie można stworzyć własne wizje cieszyńskiego gwardzisty z czasów Wiosny Ludów, księżnej Elżbiety Lukrecji albo naszkicować panoramę XIX-wiecznego Cieszyna.
PROGRAM
Godz. 19.00
Oficjalne otwarcie „Nocy Muzeów” w Książnicy Cieszyńskiej.
SALA EKSPOZYCYJNA
Godz. 19.00-24.00
Możliwość zwiedzenia wystawy „Jeden rok, wiele początków. Wiosna Ludów na Śląsku Cieszyńskim” przygotowanej w oparciu o XIX-wieczne dokumenty archiwalne zgromadzone w Książnicy Cieszyńskiej.
Wiosna Ludów rzadko pojawia się w głównym nurcie popularyzacji historii w Polsce, mimo to stanowi niezwykle ważną kartę w dziejach, gdyż właśnie w tym okresie zaczął kształtować się nowoczesny świat. Dlaczego rok 1848 uważany jest za przełom? Jak wyglądała ówczesna rewolucja nad Olzą? I co ostatecznie przyniosła nam Wiosna Ludów? Odpowiedź na te pytania będzie można znaleźć na tytułowej wystawie.
Godz. 19.15 i 21.00
Kuratorskie oprowadzanie po wystawie „Jeden rok, wiele początków”. Zapisy od godz. 19.00 w hallu Książnicy Cieszyńskiej (zbiórka przed wejściem do sali ekspozycyjnej).
Godz. 19.00-22.00
Quiz wiedzy o Wiośnie Ludów w oparciu o kuratorskie lub samodzielne zwiedzenie wystawy.
Dla osób chcących sprawdzić swą wiedzę na temat rewolucyjnych wydarzeń 1848 r. przygotowaliśmy krótki, okolicznościowy quiz wiedzy o Wiośnie Ludów. By wziąć w nim udział po obejrzeniu wystawy wystarczy pobrać w czytelni ogólnej specjalny kwestionariusz i odpowiedzieć poprawnie na zawarte w nim pytania związane z ekspozycją „Jeden rok, wiele początków. Wiosna Ludów na Śląsku Cieszyńskim”. Na wszystkich uczestników quizu będą czekały okolicznościowe patenty wyzwolenia z poddaństwa, najlepsi zaś zostaną nagrodzeni pamiątkowymi upominkami.
HALL GŁÓWNY
Godz. 19.00-24.00
Możliwość obejrzenia zabytkowego księgozbioru ks. Leopolda Jana Szersznika.
Biblioteka księdza Leopolda Jana Szersznika (1747-1814) jest najstarszym i najcenniejszym księgozbiorem wchodzącym w skład Książnicy Cieszyńskiej. Otwarta w 1802 r. i obdarzona przywilejem używania tytułu „cesarsko-królewskiej”, stała się pierwszą publiczną placówką tego typu na ówczesnym Śląsku Austriackim i jedną z pierwszych na obecnych ziemiach polskich. Dzięki zapobiegliwości założyciela, który zapewnił jej siedzibę, wyposażenie, a przede wszystkim zabezpieczył dalszy byt poprzez założenie fundacji, przetrwała do dzisiaj. Obecnie biblioteka liczy ok. 17 000 woluminów i jednostek dzieł drukowanych (w tym ponad 12 000 starodruków), 46 inkunabułów, 5 000 nowych druków zwartych i ciągłych oraz około 1 000 rękopisów. Większość druków pochodzi z wieku XVIII, ale sporo jest także książek XVII i XVI-wiecznych. O wartości tego księgozbioru decydują jednak nie tylko poszczególne dzieła. Nie mniej ważny jest fakt, iż kolekcja ta stanowi klasyczny, a rzadki już obecnie przykład biblioteki osiemnastowiecznej, posiadającej oryginalny wystrój wewnętrzny, na który składa się kilkadziesiąt okazałych, wykonanych w stylu klasycystycznym dębowych regałów.
HALL DOLNY
Godz. 19.00-24.00
Możliwość obejrzenia miniwystawy pamiątek po ostatniej Piastównie cieszyńskiej Elżbiecie Lukrecji pt. „Ostatnia z rodu”.
Książnica Cieszyńska znajduje się w posiadaniu unikatowych zbiorów rękopiśmiennych będących własnością księżnej bądź wytworzonych w jej kancelarii. Podczas wystawy zaprezentowana zostanie swoistego rodzaju spuścizna kancelaryjna Elżbiety obejmująca zarówno jej korespondencję urzędową jak i prywatną, w tym listy do małżonka Gundakera von Liechtensteina. Spośród dokumentów pochodzących z kancelarii książęcej będzie można zobaczyć także potwierdzenia przywilejów cechowych czy też spis książęcych sreber, a ponadto odpis Statutu Religijnego Elżbiety Lukrecji z 1629 r. nakazujący poddanym przejście na katolicyzm. Prawdziwym białym krukiem będzie z pewnością miniaturowy modlitewnik księżnej – jedyna zachowana do czasów współczesnych książka należąca do cieszyńskich Piastów.
PRACOWNIE KONSERWATORSKIE
Godz. 20.00 i 22.00
Pokazy pt. „Konserwacja dawnej książki”. Grupy maks. 10-12 osób. Zapisy od godz. 19.00 w hallu Książnicy Cieszyńskiej lub telefonicznie po numerem tel. 33 851 38 42 (zbiórka w hallu głównym).
Miłośnicy książek zobaczą, jak w praktyce wygląda i na czym polega ochrona zabytkowych księgozbiorów. Oprowadzani przez konserwatorów będą mogli z bliska przyjrzeć się ich codziennej pracy i przekonać, jak bardzo mogą być zniszczone księgi, którym zaszkodził nie tylko czas, ale również owady i mikroorganizmy, a przede wszystkim człowiek. Zwiedzający zobaczą, jak czyści się zabrudzenia, naprawia mechaniczne uszkodzenia, wykonuje skórzane oprawy, a także jak przy użyciu specjalistycznego sprzętu wypełnia się ubytki papierową pulpą.
CZYTELNIA OGÓLNA
Godz. 19.00-24.00
Prezentacja oferty Książnicy Cieszyńskiej.
Książnica Cieszyńska to najważniejsza biblioteka Śląska Cieszyńskiego. Jako jedyna w naszym regionie posiada też status placówki naukowej. Goście „Nocy Muzeów” będą więc mieli okazję przekonać się, jakie korzyści płyną z posiadania naszej karty bibliotecznej. Dowiedzą się, jak korzystać z liczącego ponad 200 tys. dokumentów zasobu Książnicy Cieszyńskiej, jak zamówić materiały ze zbiorów innych bibliotek naukowych oraz jak dotrzeć do cyfrowych kopii ponad 3 mln książek i czasopism naukowych udostępnianych przez Bibliotekę Narodową. Podpowiemy ponadto, jak zamówić reprodukcje fotograficzne czy skany wybranych fragmentów publikacji ze zbiorów Książnicy Cieszyńskiej, a także jak uzyskać informacje o wystawach, prelekcjach i innych aktualnych wydarzeniach organizowanych w naszej bibliotece.
Możliwość wpisu do Kroniki Miasta Cieszyna oraz zakupu wydawnictw Książnicy Cieszyńskiej.
Kontynuujemy zabawę polegającą na przywołaniu wspomnień związanych ze swoim miastem i utrwaleniu ich w przygotowanej specjalnie na tę okazję, tworzonej zbiorowo Kronice Cieszyna. W poprzednich latach nasze zaproszenie przyjęło wielu gości, a karty Kroniki zapełniły się wpisami o różnorodnej treści i formie. Przywołane w nich zostały dzieje rodzinne, wspomnienia z lat szkolnych czy niezapomniane wrażenia z pierwszych pobytów w mieście tych, który trafili do Cieszyna już jako dorośli ludzie. Spisywanie Kroniki stało się okazją nie tylko do przywoływania wspomnień, ale i po prostu do wyrażania sympatii dla miasta. Podczas zbliżającej się kolejnej edycji „Nocy Muzeów” Kronika Cieszyna zostanie więc wyłożona w Książnicy Cieszyńskiej ponownie.
SALA KONFERENCYJNA
Godz. 19.00-23.00
Warsztaty plastyczne dla najmłodszych
Jednym z symboli roku 1848 stała się Gwardia Narodowa. Powołano ją do życia – zarówno w Wiedniu jak i Cieszynie – jako gwarantkę utrzymania wprowadzonych przez cesarza swobód obywatelskich. Choć Gwardia Narodowa istniała w Cieszynie bardzo krótko, bo zaledwie rok, zachowały się wizerunki cieszyńskich gwardzistów. Dzięki temu najmłodsi goście Książnicy będą się mogli pokusić o ich niebanalne, plastyczne przedstawienie. Dodatkowo, w ramach naszych warsztatów plastycznych dzieci będą mogły sportretować księżną Elżbietę Lukrecję, ostatnią przedstawicielkę Piastów cieszyńskich. Z kolei nieco starsza młodzież będzie miała okazję narysować panoramę XIX-wiecznego Cieszyna.
Przygotowane przez nas warsztaty plastyczne adresowane są nie tylko do dzieci, ale do wszystkich zainteresowanych. Zwieńczone zostaną wystawą wykonanych prac, która będzie dostępna od 23 do 27 maja 2023 r. w Książnicy Cieszyńskiej.
