Pamiątki po dyrektorze i absolwentach dawnej „sztygarki”

Karta tytułowa jednodniówki wydanej z okazji 25-lecia Polskiej Szkoły Górniczej w Dąbrowie na Śląsku Cieszyńskim.

Książnica Cieszyńska wzbogaciła się o szereg archiwaliów związanych z dawną Polską Szkołą Górniczą w Dąbrowie na dzisiejszym Zaolziu oraz postacią Leopolda Szefera, jej dyrektora, wybitnego inżyniera, pedagoga i zarazem polskiego działacza narodowego. 6 grudnia 2022 roku minęło 115 lat od momentu oficjalnego otwarcia popularnej „sztygarki”.

Karta tytułowa jednodniówki wydanej z okazji 25-lecia Polskiej Szkoły Górniczej w Dąbrowie na Śląsku Cieszyńskim.
Karta tytułowa jednodniówki wydanej z okazji 25-lecia Polskiej Szkoły Górniczej w Dąbrowie na Śląsku Cieszyńskim.

Leopold Szefer kierował Polską Szkołą Górniczą w Dąbrowie od momentu jej otwarcia w grudniu 1907 r. do roku 1920, kiedy to po decyzji o podziale Śląska Cieszyńskiego między Czechosłowację i Polskę szkoła przestała istnieć. W ciągu 13 lat istnienia „sztygarki” jej mury opuściło jednak 120 absolwentów, którzy bez trudu znajdowali później zatrudnienie w polskim i czeskim górnictwie, a także innych gałęziach przemysłu.

Archiwalia po inż. Leopoldzie Szeferze przesłała Książnicy Cieszyńskiej Magdalena Bernacka, współautorka książki „Czytelnio Polska, cześć ci, cześć. Dorobek polskich słuchaczy Akademii Górniczej w Leoben”. Leopold Szefer był absolwentem tej uczelni, a pamiątki po nim podarowała badaczce jego wnuczka Małgorzata Hutnik-Szymańska, mieszkająca na co dzień w warszawskiej Falenicy. I tak w zbiorach Książnicy Cieszyńskiej znalazło się m.in. wspomnienie Leopolda Szefera o absolwentach Szkoły Górniczej w Dąbrowie spisane przez niego w sierpniu 1961 r. Wśród przekazanych dokumentów są również listy dawnego ucznia „sztygarki”  Józefa Walusia, który opiekował się grobem pierwszej żony Szefera – Heleny, zmarłej w 1916 r. i pochowanej na cmentarzu w Dąbrowie.

Na archiwalia składają się także artykuły z zaolziańskiej prasy na temat szkoły i postaci jej dyrektora oraz jednodniówka wydana w 1932 r. z okazji 25-lecia Polskiej Szkoły Górniczej w Dąbrowie. Są tam ponadto dokumenty związane z celebrowaniem kolejnych rocznic powstania szkoły. M.in. program i zaproszenie na uroczystość z okazji 40. rocznicy założenia „sztygarki”, które odbyło się 14 grudnia 1947 r. w Cieszynie, w sali dawnego hotelu „Pod złotym wołem” oraz tekst jednego z wygłoszonych wówczas przemówień, a także tekst referatu wygłoszonego na zjeździe absolwentów 8 grudnia 1957 r. w Katowicach.

Witold Kożdoń