W czwartek 16 listopada 2017 r. o godz. 15.00 w galerii Książnicy Cieszyńskiej będzie miało miejsce otwarcie wystawy „Siedem cudów świata i inne słynne budowle””, przedstawiającej bogato ilustrowane, pochodzące z okresu od XVI do XIX w. druki ze zbiorów Książnicy Cieszyńskiej, w których opublikowano graficzne wyobrażenia najsłynniejszych obiektów architektonicznych na świecie.
W III wieku p. n. e. Filon z Bizancjum, grecki pisarz i konstruktor stworzył opis siedmiu cudów świata zaczynający się od słów Każdy słyszał o siedmiu cudach świata, a tylko niewielu widziało je wszystkie. Żeby je zobaczyć, trzeba wyprawić się do Persji, przepłynąć rzekę Eufrat, spędzić trochę czasu wśród mieszkańców Elidy w Grecji, pożeglować do Halikarnasu w Karii, potem na Rodos, a w końcu ujrzeć na własne oczy Efez w Jonii. By zaspokoić pragnienie poznania wszystkich cudów, trzeba przewędrować przez świat i znieść trudy tej podróży, a gdy ci się to uda, stwierdzisz, że się postarzałeś i zbliżyłeś do śmierci. Nie jest to jedyny, ale na pewno najbardziej znany opis cudów sztuki budowlanej starożytnych. Z siedmiu opisywanych przez Filona cudów świata starożytnego do czasów współczesnych zachowała się jedynie Wielka Piramida w Gizie. Pozostałe budowle uległy zniszczeniu w wyniku naturalnych kataklizmów jeszcze przed nastaniem epoki nowożytnej. Współcześnie do kategorii cudów świata pretendują również inne budowle i przykłady sztuki budowlanej powstałe od starożytności do czasów współczesnych na większości kontynentów. Ich historia, budowa, przeznaczenie pobudzały i pobudzają wyobraźnię. Wokół wielu z nich narosło sporo mitów i zagadek. Niezachowane obiekty uległy częściowo zapomnieniu, ale otaczająca je sfera tajemniczości jeszcze się rozrosła. Najbardziej znane budowle stały się symbolami rozpoznawalnymi przez wszystkich mieszkańców Ziemi.
Większość z dawnych budowli wzniesiono ku chwale bogów i wielkich władców. W przypadku tych drugich stanowiły za życia demonstrację ich potęgi i majestatu, a potem miały unieśmiertelnić ich po wsze czasy. Wielkie budowle o charakterze religijnym, takie jak średniowieczne katedry, ale również muzułmańskie meczety były symbolem boskiego porządku, swoim rozmachem świadczą o roli religii w dziejach ludzkości. Nieprzypadkowo gotyckie katedry, których budowa z przerwami przeciągała się nawet do XIX wieku, wysokością przewyższały siedziby nawet największych ówczesnych władców. Wysokość przekraczająca w wielu przypadkach 100 metrów sytuowała je jeszcze przez długi czas wśród najwyższych budowli na świecie. Wraz z rewolucją przemysłową (zastosowanie nowych materiałów i technologii) oraz przemianami społecznymi zmieniały się również cel budowy i przeznaczenie. Odtąd siedziby władców i wielkie świątynie zastępują budowle praktyczne, mające służyć ogółowi, często równie reprezentatywne i monumentalne. Symbolem początków tej epoki stał się most żelazny na rzece Severn, będący pierwszą w świecie większą budowlą z żelaza.
Zorganizowana przez Książnicę Cieszyńską wystawa “Siedem cudów świata i inne słynne budowle” prezentuje około stu starannie wyselekcjonowanych, bogato ilustrowanych dzieł pokazujących najbardziej znane budowle od starożytności do początku XX wieku – od egipskich piramid i wieży Babel po amerykańskie drapacze chmur i wieżę Eiffla, od Alhambry po Kreml, od Konstantynopola po Kioto w Japonii. W pierwszych gablotach prezentowanych będzie tytułowych siedem cudów świata starożytnego, w tym Piramida Cheopsa, Mauzoleum w Halikarnasie, Kolos z Rodos. W dalszej kolejności pokazane zostaną budowle z listy tzw. nowych siedmiu cudów świata, m.in. mur chiński, rzymskie Kolosseum czy mauzoleum Tadż Mahal. Na wystawie nie mogło zabraknąć wyobrażeń najbardziej znanych średniowiecznych katedr (w Kolonii, Strasburgu czy Paryżu), muzułmańskich meczetów (Mekka, Konstantynopol), siedzib wielkich władców (Eskurial, Kreml). Ekspozycja przedstawia również egzotyczne cuda świata z Azji Wschodniej i Południowo-Wschodniej – buddyjskie pagody i pałace chińskich i japońskich cesarzy. W ostatniej części wystawy prezentowane będą dzieła sztuki budowlanej powstałe w nowej erze budownictwa, związanej z rewolucją przemysłową i zastosowaniem żelaza, m.in. Kanał Sueski, paryska Wieża Eiffla czy pierwsze amerykańskie drapacze chmur.
Wśród pokazanych dzieł na szczególną uwagę zasługują XVI-wieczne wydania dzieła Cosmographia universalis Sebastiana Münstera, zawierające ilustracje drzeworytowe przedstawiające m.in. ogrody Semiramidy czy katedrę w Kolonii (z ogromnym żurawiem pochylonym nad wieżą południową). Poza tym ekspozycję wzbogaca szereg dzieł XVII-wiecznych, m.in.: L’Academia Todesca della architectura Joachima von Sandrarta, ukazująca dzieła sztuki budowlanej starożytnych Rzymian; Cosmographie generalis libri tres Paula Meruli, z wyobrażeniem Eskurialu – siedziby hiszpańskich władców; Turris Babel sive Archontologia Athanasiusa Kirchera, zawierająca miedzioryt przedstawiający Kolosa z Rodos. Wśród innych godnych uwagi obiektów warto jeszcze wspomnieć o takich dziełach jak Wielka Encyklopedia Francuska – Encyclopédie, ou dictionnaire raisonné des sciences, des arts et des métiers, Atlas historique ou Nouvelle introduction a l’histoire, à la chronologie et à la geographie ancienne et moderne, czy Das XIX. Jahrhundert in Wort und Bild : politische und Kultur-Geschichte.
