Węgiel karwiński i trzyniecka stal

Wśród wielu cyfrowych publikacji Książnicy Cieszyńskiej udostępnionych w Śląskiej Bibliotece Cyfrowej znaleźć można interesujące wydawnictwo poświęcone fabrykom i zakładom przemysłowym na Zaolziu, pt. „Monografia Spółki Górniczo-Hutniczej Karwina-Trzyniec S.A.” – [B.m.], 1939: https://www.sbc.org.pl/dlibra/publication/337098/edition/318489/content

 

„Spółka Górniczo-Hutnicza Karwina-Trzyniec S.A.” z siedzibą w Cieszynie została utworzona z kopalń i zakładów przemysłowych działających na Zaolziu, po włączeniu jego obszaru do Polski w październiku 1938 r. Fabryki i kopalnie zrzeszone w spółce, należały poprzednio do kilku właścicieli, m.in. do Komory Cieszyńskiej, której gospodarka w znacznej mierze przyczyniła się do industrializacji Śląska Cieszyńskiego. W 1905 r. wszystkie zakłady przemysłowe Komory Cieszyńskiej zostały kupione przez wiedeński koncern górniczo-hutniczy „Österreichische Berg- und Hüttenwerkgesellschaft”. Po upadku monarchii austro-węgierskiej i podziale Śląska Cieszyńskiego w 1920 r., większość zakładów przemysłowych znalazła się w Republice Czechosłowackiej i weszła w skład nowo utworzonej spółki o nazwie „Báňska a hutní společnost” w Brnie z kapitałem francuskim (koncern Schneider-Creusot). Spółka zatrudniała w 1937 r. ponad 80 000 pracowników.

W skład „Spółki Górniczo-Hutniczej Karwina-Trzyniec S.A.” wchodziły m.in.: trzy kopalnie z Karwiny („Barbara”, „Gabriela”, „Hohennegger”), dwie kopalnie z Pietwałdu (”Jadwiga” i „Postęp”), dwie koksownie z Karwiny i Trzyńca, fabryka drutu i gwoździ z Bogumina oraz najważniejsze ogniwo spółki – potężna huta w Trzyńcu, będąca jednym z najlepszych i najnowocześniejszych przedsiębiorstw przemysłowych w Europie.

Od czasu podziału Śląska Cieszyńskiego w 1920 r., huta w Trzyńcu stała się jednym z najważniejszych ośrodków przemysłowych Czechosłowacji. W okresie międzywojennym zatrudniała ponad 5500 osób, a jej produkcja w 1929 r. stanowiła 23% czechosłowackiej stali. W 1938 r. wraz z Zaolziem została przejęta przez Polskę. Była największą hutą w II RP.

Najważniejsze ośrodki skupiające przemysł na Zaolziu.

Na pierwszym miejscu należy postawić Trzyniec, jako ośrodek skupiający przeszło 5000 robotników. Mieści się tu głośna już i największa w Polsce huta żelaza, z 4 wielkimi piecami, 13 piecami martinowskimi, olbrzymią walcownią, szamotownią, zakładem przeróbczym szlaki i kilku innymi zakładami pobocznymi. Produkcja tej huty wynosiła w 1937 roku 485.000 ton surówki żelaza, 561.000 ton stali surowej i 477.000 ton wytworów walcowanych, nadto pokaźne ilości odlewów, przetworów żużlowych i innych wyrobów. Cyfry powyższe reprezentują 50% ogólnej produkcji Polski w tymże roku.

(„Zaranie Śląskie” r. 1939, z.2/4 )

Publikację wydaną z okazji Dorocznego Zjazdu Stowarzyszenia Hutników Polskich, który odbył się w Trzyńcu w dniach 27-30 maja 1939 r., zdigitalizowano w ramach projektu „Udostępnienie cieszyńskiego dziedzictwa piśmienniczego on-line”: https://www.sbc.org.pl/dlibra/collectiondescription/448

Rafał Cholewa