Zbiory Książnicy Cieszyńskiej obejmują kilka kolekcji książkowych, które powstały lub były przechowywane na terenie Cieszyna w okresie ostatnich ponad 200 lat. Zawierają ponadto wiele, pochodzących głównie z XIX i pierwszej połowy XX w. szczątków cieszyńskich bibliotek prywatnych i instytucjonalnych, a także uzupełniany na bieżąco księgozbiór współczesny. W skład tego ostatniego wchodzą wszelkiego rodzaju wydawnictwa dotyczące Śląska, szczególnie zaś Śląska Cieszyńskiego, opublikowane zarówno na terenie Polski, jak również w Niemczech i Czechach oraz literatura bibliologiczna, pomocna w opracowywaniu zasobów historycznych. Znaleźć można tu ponadto podstawowe opracowania z zakresu nauk humanistycznych, jak np. historii, sztuki, literaturoznawstwa, językoznawstwa, filozofii, pedagogiki etc. Ogółem zbiory Książnicy liczą ponad 200 000 woluminów dzieł drukowanych, w tym 17 500 starych druków (53 inkunabuły), a ponadto ok. 18 000 jednostek ewidencyjnych rękopisów.

Zbiory te, odzwierciedlając bogactwo i otwartość dawnej kultury Śląska Cieszyńskiego, współtworzonej przez kilka zamieszkujących ten obszar grup narodowych i wyznaniowych, stanowią jeden z najważniejszych składników kulturowego dziedzictwa Regionu. Jednocześnie ich rzeczywista wartość dalece wykracza poza skalę regionalną. Obecność wielu piśmienniczych, drukarskich i proweniencyjnych cymeliów, pochodzących z terenu całej niemal Europy, sprawia bowiem, że są one ważnym zabytkiem dziedzictwa ogólnoeuropejskiego, chociaż największe znaczenie posiadają bez wątpienia dla kultury piśmienniczej Polski, Niemiec i Czech.