Istotnym elementem działań Książnicy w dziedzinie popularyzatorskiej i naukowej, pozwalającym zarazem upowszechniać informację na temat jej zbiorów i działalności, są organizowane w Cieszynie konferencje i seminaria. Pierwsze z nich zatytułowane “Rola i funkcje regionalnej biblioteki naukowej” i przeprowadzone w 1993 r., a więc jeszcze przed formalnym utworzeniem Książnicy, miało charakter zamknięty. Obok pracowników ówczesnego Oddziału Zabytkowego BM oraz Biblioteki cieszyńskiej Filii UŚ, uczestniczyli w nim studenci Instytutu Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej Uniwersytetu Warszawskiego, odbywający w Cieszynie praktykę wakacyjną. Tematyka seminarium – zorganizowanego pod szyldem Letniej Szkoły Bibliotekoznawstwa – w sposób bezpośredni wiązała się z trwającymi wówczas przygotowaniami do utworzenia Książnicy i staraniami o nadanie jej właściwych form organizacyjnych oraz wytyczenie długofalowych kierunków działania. Wypracowane w trakcie zajęć seminaryjnych teoretyczne założenia okazały się niezwykle pomocne przy przygotowywaniu statutu i regulaminu nowej placówki. Podobny charakter miała również II Letnia Szkoła Bibliotekoznawstwa poświęcona działalności dokumentacyjnej i informacyjnej dla potrzeb regionalnego ruchu naukowego. Tym razem zajęcia seminaryjne wniosły istotny wkład w przygotowanie koncepcji Centrum Wiedzy o Regionie, ośrodka dokumentacyjno-informacyjnego, uruchomionego wspólnie przez Książnicę Cieszyńską i Zarząd Główny Macierzy Ziemi Cieszyńskiej. Obie Letnie Szkoły Bibliotekoznawstwa zorganizowane zostały we współpracy Książnicy (w 1993 r. – Oddziału Zabytkowego BM) z Instytutem Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej Uniwersytetu Warszawskiego, Polskim Towarzystwem Bibliologicznym oraz Filią Uniwersytetu Śląskiego w Cieszynie.

*

Szerszą formułę miało „Ogólnopolskie seminarium i warsztaty na temat ochrony zbiorów zabytkowych w regionie”, które odbyło się w 1995 r. Uczestniczyło w nim blisko 70 bibliotekarzy i konserwatorów książki z całego kraju. Seminarium poświęcone było prawnym, organizacyjnym i konserwatorskim aspektom ochrony zbiorów bibliotecznych i archiwalnych, przechowywanych w placówkach o charakterze regionalnym. Dla Książnicy stało się ono także okazją do zaprezentowania własnych doświadczeń. Podczas zajęć wygłoszone zostały referaty na temat realizowanych w cieszyńskiej Bibliotece programów ochrony, konserwacji oraz opracowania zbiorów, a uczestnicy seminarium mieli możliwość praktycznego zapoznania się z działalnością pracowni konserwatorskiej oraz z tworzonymi w Książnicy komputerowymi bazami danych.

*

Zupełnie odmienny charakter miała konferencja „Historyczne księgozbiory Cieszyna na tle śląskim ” zorganizowana w 1996 r. Jej celem było podsumowanie wyników kilkumiesięcznych badań nad cieszyńskimi księgozbiorami historycznymi, przeprowadzonych w ramach programu finansowanego przez Open Society Institute w Budapeszcie. Uczestnikami programu byli zaproszeni przez Książnicę polscy, czescy i niemieccy księgoznawcy i historycy. Ich zadaniem było rozpoznanie zawartości wszystkich cieszyńskich księgozbiorów historycznych oraz przygotowanie na tej podstawie ekspertyz zawierających: a) ocenę wartości zbiorów cieszyńskich i ich znaczenia dla śląskiej oraz – alternatywnie – polskiej, czeskiej, niemieckiej kultury piśmienniczej, b) propozycje dotyczące zakresu, metodologii i harmonogramu badań bibliologicznych, którym należy poddać cieszyńskie księgozbiory historyczne, c) programowe i metodologiczne założenia dotyczące opracowywania i edycji katalogów i inwentarzy poszczególnych – wskazanych przez autorów ekspertyz – fragmentów zbiorów, d) propozycje dotyczące opracowania i edycji poszczególnych znajdujących się w tychże zbiorach źródeł. Równocześnie, w celu ulokowania cieszyńskiej tematyki na szerszym tle, w ramach programu przygotowane zostały opracowania dotyczące polskiego, czeskiego i niemieckiego stanu badań nad księgozbiorami historycznymi z całego obszaru Śląska, ze szczególnym uwzględnieniem Śląska Cieszyńskiego. Referaty na temat stanu badań oraz ekspertyzy dotyczące zbiorów cieszyńskich, przedstawione zostały następnie na konferencji, w której uczestniczyło blisko 50 specjalistów z Polski, Czech i Niemiec. W wyniku dyskusji, przeprowadzonej podczas obrad, wnioski przedłożone przez autorów referatów i ekspertyz zostały zweryfikowane i uporządkowane, a co ważniejsze – uczestnicy dyskusji zgłosili szereg propozycji dotyczących możliwości praktycznej realizacji określonych postulatów badawczych.

Efekty programu mają niezwykle istotne znaczenie. Ekspertyzy przygotowane przez zaproszonych specjalistów, uzupełnione następnie o opinie zgłoszone w czasie konferencji, zawierają wszechstronną, zobiektywizowaną analizę bibliologiczną zasobów cieszyńskich kolekcji bibliotecznych oraz ocenę ich znaczenia dla kultury piśmienniczej Polski, Niemiec i Czech. Obejmują też szeroki repertuar propozycji programowych odnoszących się do potrzeb i możliwości wykorzystania owych zbiorów w prowadzonych w tychże krajach badaniach z zakresu nauk humanistycznych, na czele z bibliologią i historią. Co najważniejsze jednak, stanowią one także programową podstawę działań, których realizacja powinna doprowadzić do włączenia cieszyńskich kolekcji do międzynarodowego obiegu naukowego, a tym samym – do stworzenia warunków ich naukowego wykorzystania, stosownie do tkwiących w nich wartości poznawczych, istotnych – co w ekspertyzach zostało wyraźnie podkreślone – nie tylko w wymiarze regionalnym, ale także uniwersalnym, ogólnoeuropejskim. Zgłoszone przez autorów ekspertyz oraz uczestników konferencji propozycje metodologiczne, zarysowany przez nich zakres i harmonogram działań stanowić mogą dla opiekunów cieszyńskich bibliotek zabytkowych stanowić fundament długofalowego planowania i organizowania programów bibliotecznego i naukowego opracowania zbiorów, edycji inwentarzy i katalogów, a w perspektywie – również aktywnego uczestnictwa w krajowej i międzynarodowej wymianie naukowej i kulturalnej.

Istotną wartość posiadają też przygotowane w ramach programu referaty na temat stanu badań nad śląskimi księgozbiorami historycznymi. Zawarty w nich zobiektywizowany i pozbawiony politycznych ograniczeń obraz stanu badań nad śląskimi księgozbiorami historycznymi odsłonił rzeczywiste istniejące w tej dziedzinie luki i braki metodologiczne, a przede wszystkim – ujawnił bezwzględną potrzebę wzajemnego wykorzystywania polskich, niemieckich i czeskich osiągnięć badawczych oraz prowadzenia dalszych badań w sposób planowy i skoordynowany. Przedstawione w trakcie konferencji oceny stanu badań, zawierające – z jednej strony – obfity i uporządkowany materiał bibliograficzny, z drugiej zaś – usystematyzowany katalog postulatów badawczych oraz bogaty zestaw propozycji metodologicznych, stać się mogą punktem wyjścia i programową podstawą planowania dalszych badań, służąc zarazem jako cenna pomoc warsztatowa dla bibliologów oraz historyków zajmujących się kulturą Śląska.

*

W 1997 r. Książnica Cieszyńska, korzystając ze wsparcia Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Bibliologicznego oraz Pracowni Dokumentacji Księgozbiorów Historycznych Biblioteki Narodowej, zorganizowała konferencję poświęconą księdzu Leopoldowi J. Szersznikowi , twórcy najcenniejszej wchodzącej w skład zbiorów Książnicy kolekcji bibliotecznej, a zarazem wybitnemu przedstawicielowi Oświecenia na Śląsku Cieszyńskim. Program konferencji, stanowiącej element szerszych, miejskich obchodów jubileuszu 250 rocznicy urodzin księdza Leopolda J. Szersznika, obejmował trzy części. Pierwsza, nosząca tytuł “Konteksty”, poświęcona była nakreśleniu historycznego tła, umiejscawiającego działalność ks. Leopolda J. Szersznika w szerszym, ponadregionalnym kontekście. W jej ramach zaprezentowane zostały referaty dotyczące recepcji idei oświeceniowych w polskiej i niemieckiej literaturze na Śląsku, teoretycznych założeń i praktycznych aspektów tworzenia XVIII – wiecznych bibliotek publicznych, ruchu kulturalnego i naukowego na Śląsku Austriackim na przełomie XVIII w i XIX w. oraz cieszyńskiego środowiska kulturalnego w latach, na które przypadła aktywność Leopolda J. Szersznika. Druga część konferencji, zatytułowana “Źródła”, obejmowała wystąpienia poświęcone przeglądowi przechowywanych w Pradze, Hradcu Kralove, Brnie oraz Cieszynie źródeł do badań nad biografią i dorobkiem Leopolda J. Szersznika, ocenie stopnia ich wykorzystania i przydatności. W tej części zaprezentowane zostały również referaty na temat ikonograficznych wizerunków ks. Szersznika oraz organizacji i procesu opracowania jego biblioteki. W trzeciej części konferencji, pt. “Szkice do portretu”, wygłoszonych zostało sześć referatów dotyczących biografii oraz poszczególnych form i dziedzin aktywności ks. Leopolda J. Szersznika. Zanalizowana została m.in. jezuicka formacja zakonna oraz wpływ, jaki wywarła ona na prowadzoną przez niego działalność. Przedstawiono prace i dorobek ks. Szersznika, jako fundatora biblioteki publicznej, działacza komunalnego oraz nauczyciela, teoretyka i organizatora oświaty. Omówiono też jego dokonania w dziedzinie nauk przyrodniczych i zaprezentowano analizę pozostawionych przez ks. Leopolda J. Szersznika niemieckojęzycznych, drukowanych i rękopiśmiennych opracowań.

Sesja, w której wzięło udział około 50 historyków, bibliologów i muzeologów z Polski oraz Czech, przyniosła znaczny postęp w badaniach nad biografią i dorobkiem ks. Leopolda J. Szersznika. W jej wyniku w pełni rozpoznane zostały polskie i czeskie zasoby źródłowe zawierające materiały związane z życiem i działalnością cieszyńskiego uczonego, dokonano pogłębionych analiz poszczególnych form jego aktywności, ujawniając przy tym wiele nieznanych dotąd faktów oraz – co nie mniej ważne – odniesiono dorobek i działalność ks. Szersznika do zjawisk charakterystycznych dla epoki, w której żył. Wszystko to pozwoliło w trakcie kończącej konferencję dyskusji przeprowadzić rzetelną ocenę dokonań cieszyńskiego uczonego nie tylko w ich regionalnym, ale także uniwersalnym wymiarze oraz wskazać na istniejące jeszcze w tej dziedzinie potrzeby badawcze, tak w ich faktograficznym, jak i metodologicznym aspekcie. Obchody szersznikowskie, przede wszystkim zaś wystawa oraz publikacje przyczyniły się ponadto do upowszechniania wiedzy o biografii i dokonaniach cieszyńskiego jezuity w środowisku lokalnym, przede wszystkim wśród młodzieży. Spełniły zatem rolę ważnego instrumentu edukacji regionalnej.

*

Próbę innego spojrzenia na podstawowe dla dziejów regionu problemy stanowiła konferencja naukowa pt. „Książka – biblioteka – szkoła w kulturze Śląska Cieszyńskiego ”, zorganizowana w dniach 4-5 listopada 1999 r. przez Książnicę Cieszyńską we współpracy z Zarządem Głównym Macierzy Ziemi Cieszyńskiej oraz Społecznym Komitetem Budowy Pomnika ks. Leopolda Jana Szersznika. W jej trakcie przedstawionych zostało siedemnaście referatów, autorstwa historyków i bibliologów z Cieszyna, Warszawy, Czechowic-Dziedzic, Katowic, Bielska-Białej oraz Opawy. Konferencji towarzyszyła otwarta w galerii Książnicy Cieszyńskiej wystawa pt.: „Cieszyńscy nauczyciele”, poświęconą prezentacji biografii i dorobku najwybitniejszych nauczycieli z terenu Śląską Cieszyńskiego w okresie od XVI do XX w. Ekspozycja, na której przedstawiono pochodzące ze zbiorów Książnicy Cieszyńskiej i Biblioteki im. Tschammera rękopisy i druki związane z prezentowanymi postaciami, w sposób obrazowy ilustrowała tematykę konferencji. Przez pryzmat biografii i dokonań cieszyńskich nauczycieli ukazany został rozwój tutejszego szkolnictwa, jego związek z rozwojem kultury na tym terenie oraz idee inspirujące ów proces.

Konferencja przyniosła istotny postęp w badaniach nad dziejami edukacji i kultury na Śląsku Cieszyńskim. Do jej najistotniejszych osiągnięć należy podsumowanie dotychczasowego stanu badań nad dziejami szkolnictwa cieszyńskiego oraz wskazanie luk i potrzeb badawczych, jakie w tej dziedzinie występują, przy jednoczesnym rozpoznaniu i opi-saniu zasobów źródłowych (w zbiorach Książnica Cieszyńskiej, Archiwum Państwowego w Katowicach Oddział w Cieszynie, Bibliotece im. Tschammera i Zemském archivu w Opavie) które okazać się mogą pomocne przy prowadzeniu dalszych badań. Kolejne ważny efekt konferencji to wyniki analizy, jakiej poddane zostały warunki ustrojowe i prawne, określające kierunki i ramy rozwoju cieszyńskiego szkolnictwa w okresie od połowy XVIII w do 1918 r. Podkreślić należy, iż w opinii większości uczestników kończącej konferencję dyskusji, rozpoznanie tej właśnie problematyki, rekonstrukcja i uporządkowanie składającej się na nią faktów, przyniosło ustalenia o fundamentalnym wręcz znaczeniu dla rozwoju dalszych badań nad dziejami szkolnictwa na Śląsku Cieszyńskim. Wśród osiągnięć konferencji, wymienić trzeba też wypełnienie kilku poważnych luk w sferze faktografii. Pod tym względem szczególne znaczenie mają ustalenia z pogranicza historii oświaty i kultury, a dotyczące takich zagadnień, jak: rola szkoły w procesie kształtowania elit społecznych, przenikanie nowych idei i prądów intelektualnych do praktyki oświatowej, relacje między książką a szkoła, jako czynnikami rozwoju kultury cieszyńskiej. I jeszcze jedno aspekt prac konferencyjnych wart jest podkreślenia. Ze względu na obowiązujące w przeszłości ograniczenia natury politycznej, a także z uwagi na głęboko zakorzenione na śląskim pograniczu narodowe resentymenty, ba-dania nad dziejami oświaty i kultury na Śląsku Cieszyńskim często traktowano jako jeden z instrumentów realizacji celów politycznych, co w bezpośredni sposób rzutowało na wybór kierunków badań, a w konsekwencji także na jakość i zakres uzyskanych efektów. Powstające w ich efekcie rekonstrukcje dziejów szkolnictwa polskiego, czeskiego i niemieckiego, skoncentrowane na roli szkoły w walce o tożsamość narodową mieszkańców Śląska Cieszyńskiego, były wzajemnie niespójne, jednostronne i w istocie konfrontacyjne. W efekcie konferencji, będącej płaszczyzną łączącą wysiłki badawcze, podejmowane przez zajmujących się tą problematyka historyków polskich i czeskich, zarysowała się szansa, iż w przyszłości powstanie całościowa, skorelowana wewnętrznie i nieskażona politycznym utylitaryzmem rekonstrukcja dziejów cieszyńskiego szkolnictwa. Przedstawione w trakcie konferencji opracowania stanowią rzetelną podstawę i dobry punkt wyjścia do realizacji takiego zamierzenia.

*

Kolejna konferencja, zorganizowana została 20-21 września 2017 r. w ramach projektu „Wspólna źródła”, którego zasadniczym celem była publikacja dwóch kolejnych tomów serii „Bibliotheca Tessinensis”. Konferencja, zatytułowana „Kronikarz a historyk. Atuty i słabości regionalnej historiografii” , inspirowana była pracami nad edycją “Gedenkbuch der Stadt Teschen”. Poświęcona została teorii i praktyce regionalnego i lokalnego dziejopisarstwa, uprawianego zarówno przez profesjonalistów, jak i amatorów. Wygłoszone w jej trakcie referaty podzielone zostały na trzy bloki. Pierwszy obejmował wystąpienia ukazujące współczesną refleksję teoretyczną na temat regionalnego i lokalnego dziejopisarstwa. Ich autorzy postawili sobie za cel udzielenie odpowiedzi na pytanie czy mamy w tym przypadku do czynienia z całkowicie odrębną dziedziną historiografii czy też raczej z inną perspektywą badawczą i specyficzną metodą poznawania przeszłości. W bloku drugim znalazły się referaty odnoszące się do dziejów regionalnego i lokalnego piśmiennictwa historycznego na Śląsku. Na blok trzeci złożyły się z kolei referaty poświęcone historiografii Górnego Śląska, konfrontujące przedstawione w bloku pierwszym obserwacje teoretyczne z – osadzoną w tradycji historycznej (blok drugi) – współczesną praktyką dziejopisarską. Łącznie, w czasie dwudniowej konferencji swoje referaty przedstawiło dwunastu autorów z Brna, Cieszyna, Katowic, Lublina, Łodzi, Münster, Ołomuńca, Opola, Stuttgartu i Wrocławia. Wszystkie wystąpienia, przygotowane w postaci pisemnej i zebrane przez organizatorów konferencji jeszcze przed jej rozpoczęciem, zostały opracowane w postaci publikacji elektronicznej, która bez żadnych ograniczeń dostępna jest w Internecie. Konferencji towarzyszyła wystawa, zatytułowana “Źródła do dziejów Cieszyna”. Ekspozycja, ilustrująca treści ogłoszonej w ramach serii “Kroniki miasta Cieszyna”, a zarazem odsłaniająca tajniki warsztatu historyka regionalisty, została zdigitalizowana i w formie prezentacji elektronicznej udostępniona w Internecie.

*

W dniach 3-5 marca 2010 r. w Książnicy Cieszyńskiej odbyła się kolejna konferencja naukowa nosząca tytuł „Między teorią a praktyką. Ochrona zbiorów w małych bibliotekach i archiwach”, którą zorganizowano na zakończenie realizacji projektu „Ochrona i konserwacja cieszyńskiego dziedzictwa piśmienniczego”. Wzięło w niej udział łącznie ponad 90 osób, głównie konserwatorów książek oraz bibliotekarzy, którzy przyjechali do Cieszyna z całego nieomal kraju, a także z Czech, Niemiec i Holandii. Konferencja, pomyślana jako płaszczyzna konfrontacji przepisów, norm i postulowanych w różnych krajach modelowych rozwiązań w dziedzinie ochrony zbiorów bibliotecznych i archiwalnych z praktycznymi doświadczeniami, jakie w tej sferze na co dzień są udziałem małych, głównie kościelnych bibliotek i archiwów, dała także asumpt do zaprezentowania dorobku placówek, które uczestniczyły w realizacji cieszyńskiego projektu. W sumie w trakcie konferencji przedstawionych zostało 18 referatów, które teraz – zredagowane przez Annę Czajkę i Remigiusza Lisa – otrzymały formę pokaźnego objętościowo e-booka „Między teorią a praktyką. Ochrona zbiorów w małych bibliotekach i archiwach”, obejmującego trzy bloki tematyczne: „Teoria”, „Praktyka” i „Doświadczenia cieszyńskie”.

*

Jeszcze w tym samym roku, w dniach 19-21 października w Książnicy Cieszyńskiej odbyło się 33. posiedzenie Czesko-Słowackiej Komisji Historyków, która po raz pierwszy w swojej historii zebrała się poza granicami krajów członkowskich. Celem Komisji, która powstała już dwa lata po rozpadzie Czechosłowacji i skupia reprezentantów słowackich i czeskich ośrodków akademickich, jest inspirowanie badań nad dziejami stosunków czesko-słowackich, wspieranie rozwoju bohemistyki i słowacystyki na uczelniach w obu krajach, a także organizowanie wymiany doświadczeń pomiędzy nauczycielami historii z Czech i Słowacji. Co roku Komisja wydaje „Česko-slovenskou historickou ročenku”, w której prezentowany jest jej dorobek. Wybór Cieszyna na miejsce spotkania stanowi konsekwencję przyjęcia przez kierownictwo Komisji tematyki najbliższego posiedzenia, które poświęcone zostało znaczeniu czynnika polskiego w historii wzajemnych czesko-słowackich relacji, w tym również kwestii cieszyńskiej. Płaszczyzną wymiany poglądów na ten temat stało się towarzyszące trzydniowemu posiedzeniu seminarium zatytułowane „Czynnik polski w stosunkach czesko-słowackich 1918-1945”, które odbyło się w środę, 20 października 2010 r. w Sali Konferencyjnej Książnicy Cieszyńskiej. W trakcie seminarium, otwartego dla wszystkich zainteresowanych, zaprezentowanych zostało siedem referatów.

*

W dniach 3-5 marca 2011 r. w Książnicy Cieszyńskiej odbyła się międzynarodowa konferencja naukowa zatytułowana „Podzielone regiony – podzielone kultury historyczne? / Geteilte Regionen – geteilte Geschichtskultur(en)” Została ona zorganizowana w ramach Europejskiej Sieci Pamięć i Solidarność we współpracy pomiędzy Federalnym Instytutem ds. Kultury i Historii Niemców w Europie Środkowej i Wschodniej (Oldenburg), Książnicą Cieszyńską, Uniwersytetem Technicznym w Kamienicy Saskiej oraz Instytutem Historii i Kultury Niemców w Europie Północno-Wschodniej przy Uniwersytecie w Hamburgu (Lüneburg). W trakcie konferencji, w której udział wzięło ponad 50 badaczy z Polski, Niemiec, Czech, Węgier i Austrii, przedstawione zostały łącznie 22 referaty i komunikaty. Poświęcone były one tym regionom w Europie, które w wyniku XX-wiecznych rozstrzygnięć politycznych przecięte zostały nowymi granicami państwowymi, tracąc swoją integralność, uformowaną w wyniku wielowiekowych procesów historycznych.

Podczas konferencji analizie poddawano kwestię krótko- i długofalowego wpływu nowo wytyczonych granic na pamięć historyczną po ich przeciwnych stronach i zastanawiano się w jaki sposób polityczno-historyczne inicjatywy rzutowały na rozwój określonych form kultury historycznej w podzielonych regionach. Starano się też zidentyfikować nadrzędne strategie, którym podporządkowano budowę tożsamości ich mieszkańców. W interdyscyplinarnym kontekście i przy odwołaniu się do różnorakich tekstowych, wizualnych i medialnych źródeł rozpoznawano konstrukcje historyczne oraz wzorce kulturowe, które – upowszechniane za pośrednictwem mediów i instytucji – zyskiwały wpływy w podzielonych regionach. W szczególności analizie poddawane były rzeczywiste oddziaływanie oraz codzienna recepcja poszczególnych kultur historycznych.

Co z miejscowej perspektywy wydaje się szczególnie istotne, punktem wyjścia powyższych rozważań stały się referaty poświęcone Śląskowi Cieszyńskiemu, który swoją integralność zachowywał od średniowiecza aż po 1920 r., kiedy przecięty został polsko-czechosłowacką granicą państwową. Problematyce cieszyńskiej poświęconych zostało łącznie sześć wystąpień, a uczestnicy konferencji mieli także sami okazję poszukiwać śladów, jakie polityczne podziały odcisnęły na współczesnym obliczu Cieszyna, zwiedzając obie części podzielonego miasta i zapoznając się z działalnością funkcjonujących na jego terenie placówek, które zajmują się badaniem i upowszechnianiem wiedzy na temat przeszłości regionu.

Zaprezentowane podczas konferencji w 2013 r. ogłoszone zostały drukiem w zredagowanym przez Borkharda Olszowsky’ego tomie pt. „Geteilte Regionen – geteilte Geschichtskulturen? Muster der Identitätsbildung im europäischen Vergleich“, którego zawartość częściowo dostępna jest online.

*

21 stycznia 2014 r. w Książnicy Cieszyńskie robocze seminarium zatytułowane „Historyk na prowincji”, z cyklu konferencji „Intelektualista na prowincji” organizowanych przez Wydział Filologiczno-Historyczny Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie oraz Centrum pro hospodářské a sociální dějiny Filozofické fakulty Ostravské univerzity. W seminarium udział wzięli polscy i czescy historycy z Chemnitz, Cieszyna, Czeskiego Cieszyna, Częstochowy i Ostrawy, którzy przedstawili łącznie 11 referatów. Celem spotkania było rozpoznanie czynników determinujących warunki prowadzenia badań historycznych na prowincji w czasach nowożytnych oraz wpływu, jaki wywierały one na osiągane wyniki badawcze. Znaczna część wystąpień poświęcona została postaciom związanym z historią regionu, takim, jak Leopold Jan Szersznik, Józef Karol Schipp, czy Mateusz Kasperlik. Pokłosiem seminarium stała się publikacja „Historyk i pisarz na prowincj” zredagowana przez Krzysztofa Czajkowskiego, Jana Malurę i Janusza Spyrę, w której obok części referatów wygłoszonych w Cieszynie, zamieszczono także inne teksty odnoszące się do tytułowej problematyki. Seminarium wraz z otwartą dzień wcześniej wystawą „Leopold Jan Szersznik i jego epoka” towarzyszyło obchodom przypadającej na 21 stycznia 2014 r. dwusetnej rocznicy śmierci ks. Leopolda Jana Szersznika.