„Kobieta lekarką domową” Anny Dückelmann-Fischer

Rycina z karty tytułowej części pierwszej: „Pielęgnowanie zdrowia”

Kwestie medyczne nigdy nie traciły na aktualności, nawet jeśli sposób podejścia do nich ulegał zdezaktualizowaniu. Potwierdza to książka autorstwa Anny Dückelmann-Fischer Die Frau als Hausärztin, którą ona sama nazwała przywołanym w tytule określeniem: „Złota księga kobieca”. Pozycja opublikowana w 1901 r., przetłumaczona na trzynaście języków, w tym polski, jako „Kobieta lekarką domową: podręcznik lekarski do pielęgnowania zdrowia i lecznictwa w rodzinie z szczególnem uwzględnieniem chorób kobiecych i dziecięcych, położnictwa i pielęgnowania dzieci”, promująca naturalne metody leczenia, choć wydana ponad sto lat temu, do dzisiaj może stanowić źródło rzetelnej wiedzy.

 

Anna Klara Teresa Fischer Dückelmann urodziła się w 1856 r. w Wadowicach. Była córką Friedricha Dückelmanna, austriackiego lekarza wojskowego, od którego przejęła zainteresowanie medycyną. Już jako nastolatka próbowała leczyć zwierzęta, interesowała się wodolecznictwem, napisała też swój pierwszy artykuł o szkodliwości gorsetów. W 1880 r. wyszła w Grazu za mąż za filozofa Arnolda Fischera i wbrew panującym zwyczajom zachowała panieńskie nazwisko. Wraz z mężem, który pracował w „Frankfurter Tagblatt”, przeniosła się do Frankfurtu nad Menem i wydawała tygodnik Volkswohl („Ludzkie życie”), w którym pisała o kwestiach medycznych, podkreślając to, że kwestiami zdrowia kobiet powinny zajmować się lekarze-kobiety. Tu też poznała pierwszą w Niemczech ginekolog, Hope Bridges Adams Lehmann. W 1890 r., w wieku 34 lat, będąc już matką trojga dzieci, podjęła studia medyczne na Uniwersytecie w Zurychu, co wzbudziło niemałe kontrowersje w środowisku medycznym, zdominowanym przez mężczyzn. Po ukończeniu studiów, w latach 1897-1914 odbyła praktykę lekarską dla kobiet i pediatrii w Villa Artushof pod Dreznem. W tym czasie jako jedyna lekarka zajmowała się i promowała naturalne metody leczenia. Po wybuchu I wojny światowej przeniosła się do Szwajcarii, gdzie zmarła w 1917 r.

Anna Dückelmann-Fischer była autorką wielu książek i artykułów z dziedziny medycyny, wśród których najbardziej poczytną była właśnie „Kobieta lekarką domową”. Może dlatego też, że według słów autorki zamieszczonych we wstępie: „Celem niniejszego dzieła jest podanie kobietom mnóstwa praktycznych rad, prawideł życia i przestróg, służących do utrzymania i przywrócenia cielesnego i duchowego zdrowia […] Mniemaliśmy osiągnąć to najlepiej, unikając możliwie nużących rozpraw naukowych […] i staraliśmy się słowem i rysunkiem dostosować do wymagań życia […]”. Stosownie do tej deklaracji „Kobieta lekarką domową” opatrzona została 460 ilustracjami oraz 35 tablicami i kolorowymi dodatkami. Zakres tematyczny dzieła, podzielony na trzy części, jest niezwykle obszerny. Część pierwsza: „Pielęgnowanie” obejmuje zagadnienia anatomiczne, żywieniowe oraz bytowe. Część druga: „Lecznictwo” stanowi zestawienie w porządku alfabetycznym chorób wraz ze sposobami ich leczenia lub zapobiegania im. Część trzecia natomiast: „Dziecię” przedstawia zagadnienia obejmujące położnictwo i pielęgnowanie dzieci. W zbiorach Książnicy Cieszyńskiej znajduje się drugie wydanie (z 1909 r.) tej ciekawej publikacji: https://katalog.kc-cieszyn.pl/document/118132 Jej zdigitalizowana wersja jest dostępna w Cyfrowej Bibliotece Politechniki Śląskiej, pod adresem: https://delibra.bg.polsl.pl/dlibra/show-content/publication/edition/25119?id=25119

Prezentowana pozycja z kręgu literatury medycznej pozwala skierować uwagę czytelników w stronę zorganizowanej przez Książnicę Cieszyńską wystawy „Nulla res tam necessaria est quam medicina: dawna literatura medyczna w zbiorach Książnicy Cieszyńskiej”, której wernisaż odbył się 21 lutego, a jej opis można znaleźć na stronie: https://kc-cieszyn.pl/nulla-res-tam-necessaria-est-quam-medicina-dawna-literatura-medyczna-w-zbiorach-ksiaznicy-cieszynskiej/