Bohemica to dokumenty spełniające jedno lub kilka z poniższych kryteriów. Mogą to być dzieła pisane lub drukowane po czesku, napisane przez czeskich autorów, wydane na terenie czeskich ziem lub dotyczące problematyki związanej z tym krajem. Sporą grupę takich materiałów można znaleźć w księgozbiorze Leopolda Jana Szersznika, w którym szczególne miejsce zajmują prace Bohuslava Balbína (1621-1688), czeskiego jezuity, historyka, hagiografa, pedagoga i obrońcy języka czeskiego.
Ten wybitny przedstawiciel czeskiego baroku urodził się w Hradcu Králové w niezamożnej rodzinie mieszczańskiej jako potomek rodu rycerskiego Balbinów z Vorličnej, którego członkowie pierwotnie nazywali się Škvornicami, później przyjęli nazwisko Balbín. Bohuslav Balbín został wcześnie osierocony przez ojca Lukáša Škvornica. Rodzinę wspierał początkowo Mikuláš z Schonfeldt, później przyjaciel rodziny Ota z Oppersdorfu na zamku Častolovice. W dzieciństwie Balbín kilkakrotnie poważnie chorował i jego matka w obawie o jego zdrowie poleciła go opiece Matce Bożej w Starej Boleslavii. Bohuslav ostatecznie wyzdrowiał, a nawet przeżył całą szóstkę swojego starszego rodzeństwa. Okoliczność ta ukształtowała z pewnością jego charakter, silną wiarę i szacunek do świętych.
Od wczesnych lat swojego życia Balbín wykazywał zainteresowanie historią. Podobno już w wieku siedmiu lat przeczytał trzykrotnie słynną „Kronikę Česką” Vacláva Hájka. W 1631 roku uczył się klasztorze benedyktynów w Broumovie, rok później przeniósł do kolegium jezuickiego w Jiczynie, a w wieku lat piętnastu wstąpił do klasztoru jezuitów w Brnie. Dwa lata później złożył pierwsze śluby zakonne. Podczas studiów w Broumovie, Jiczynie, Pradze, Ołomuńcu, Brnie i Kłodzku studiował języki klasyczne, literaturę, filozofię i historię Czech. Po ukończeniu studiów zajmował się początkowo działalnością misyjną, później pedagogiczną, podczas której starał się zaszczepiać w swoich uczniach miłość do ojczyzny i czeskiego narodu. Gromadził wówczas stare, czeskie manuskrypty w celu dokumentowania historii narodowej swojej ojczyzny. Po zakończeniu działalności pedagogicznej poświęcił się historii Czech. Napisał wówczas dzieło pt. „Epitome historica rerum Bohemicarum”, czyli wyciąg z czeskich dziejów obejmujących okres od początków chrześcijaństwa w Czechach do roku 1526. Podczas jego pisania autor korzystał z ogromnej liczby znanych i mniej znanych źródeł czeskich i obcych. Po trwających kilka lat zmaganiach z kościelną i państwową cenzurą praca została wydana w drukarni jezuickiej w Pradze w 1677 roku.
Dzieło otrzymało bogatą szatę graficzną, w skład której wchodzą, rozpoczynające poszczególne rozdziały konturowe inicjały zdobione dekoracją o motywach roślinnych oraz fryzy dekorowane liliami herbowymi, zwojami akantu, smokami, delfinami, ptakami i godłem zakonu jezuitów. Na szczególną uwagę zasługują też miedziorytowe całostronicowe ilustracje, a wśród nich miedziorytowy frontispis umieszczony przed główną stroną tytułową oraz tzw. „Bohemiae Rosa”, stylizowana w formie kwiatu róży mapa Czech. W jej środkowym płatku artysta umieścił praską prowincję ze stolicą kraju Pragą, a wokół niej pozostałe siedemnaście ówczesnych czeskich okręgów administracyjnych. U podstawy mapy w łodydze kwiatu artysta przedstawił rzekę Dunaj oraz położony nad nią Wiedeń, symbolizujące Monarchię Habsburgów. Liście róży reprezentują Morawy, Śląsk, Miśnię, Bawarię i Austrię. W górnej części mapy widnieje motto cesarza austriackiego Leopolda I – „Iustitia et Pietate” (Sprawiedliwość i Pobożność”). Z prawej strony mapy znajduje się godło Czech, czyli wspięty w prawo na tylnych łapach biały lew w koronie z podwójnym ogonem. Autorami niniejszej mapy są Wolfgang Kilian (1581-1662), rytownik z Augsburga, który wykonał ten miedzioryt na podstawie rysunku Christopha Vettera (1575-1650).
Do swojego księgozbioru, do działu zawierającego prace historyczne, Leopold Jan Szersznik włączył to wydanie w 1800 r., o czym świadczy jego własnoręczny podpis zamieszczony na karcie tytułowej.
Jolanta Sztuchlik
