W najbliższy piątek 23 czerwca 2017 r. o godz. 17.00 Książnica Cieszyńska zaprasza na wykład poświęcony miejscu Cieszyna na społeczno-kulturowej mapie Europy Środkowej, który wygłosi prof. dr hab. Radosław Zenderowski z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, związany także z ośrodkami naukowymi w Katowicach, Ostrawie i Wiedniu. Wykład, którego kulminacją będzie dyskusja ze Słuchaczami, odbędzie się w sali konferencyjnej Książnicy Cieszyńskiej.
Miasta łączą w sobie przestrzeń, pamięć i tożsamość. Stanowią swoisty zapis trajektorii pamięci, ale też i nie-pamięci. Przestrzeń miasta zawiera z jednej strony – zakumulowane doświadczenie historyczne, z drugiej strony może być świadomie projektowana przez tych, którzy mają nad nią obecnie władzę, tak aby eksponować te elementy przeszłości, które są dla nich z jakiegoś powodu istotne, ale także przesłaniać te, które uznawane są za niewłaściwe, niewygodne czy wręcz wrogie. Jest zatem miasto nie tylko swoistą „ramą pamięci”, ale i nieustannym dyskursem na temat tożsamości miejsca i jego mieszkańców. W swej sferze symbolicznej stanowi ono odpowiedź na pytanie „kim jesteśmy dla siebie?” jako członkowie mikro-wspólnoty politycznej, obywatelskiej, miejskiej.
W ramach prelekcji zatytułowanej „Dlaczego Cieszyn (nie) jest stolicą Europy Środkowej?” chciałbym zastanowić się nad społeczno-kulturową kondycją Cieszyna jako miasta – z założenia – środkowoeuropejskiego. Zacznę od próby udzielenia odpowiedzi na pytanie czym jest Europa Środkowa, czym są wartości środkowoeuropejskie i jakie wspólne doświadczenia historyczne kształtują tożsamość mieszkańców Europy Środkowej. Szczególną uwagę poświęcę zagadnieniu wielokulturowości jako elementu konstytutywnego przestrzeni środkowoeuropejskiej. Europa Środkowa to także nieustanie zmieniający się przebieg granic państwowych, dobrowolne i przymusowe migracje dziesiątek milionów ludzi oraz doświadczenie utraty politycznej suwerenności. W tych właśnie kontekstach chciałbym umiejscowić swoje, socjologiczno-politologiczne rozważania na temat miejsca Cieszyna w środkowoeuropejskim krajobrazie, zadając sobie pytanie o podobieństwa i różnice występujące między Cieszynem a innymi miastami Europy Środkowej, zastanawiając się tym samym nad sensem pytania o „stołeczność” naszego regionu.
Trzecią część swojej prelekcji zamierzam poświęcić dwóm zasadniczym kwestiom związanym z Cieszynem. Po pierwsze – chciałbym zastanowić się, wspólnie zresztą z uczestnikami wykładu, nad cieszyńskim genius loci. Jakie wartości, jakie „wspólne sytuacje”, jakie symbole wyrażane w słowie i przestrzeni tworzą tożsamość miasta, definiują jego differentia specifica? Po drugie – ponieważ nolens volens żyjemy w świecie masowej komunikacji, w którym wizerunek odgrywa coraz większą rolę, pozwolę sobie w kilku słowach odnieść się do kwestii (kreowania) wizerunku miasta w przestrzeni wirtualnej (internecie), stawiając raczej pewne pytania, aniżeli udzielając odpowiedzi.
Radosław Zenderowski
|
|
||
|
Prof. dr hab. Radosław Zenderowski, ur. 1974 w Cieszynie, politolog i socjolog; kierownik Katedry Stosunków Międzynarodowych i Studiów Europejskich Instytutu Politologii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyń-skiego w Warszawie; profesor Górnośląskiej Wyższej Szkoły Handlowej im. W. Korfantego w Katowicach; członek Rady Naukowej Polskiego Towarzystwa Studiów Europejskich; członek Komitetu Nauk Politycznych Polskiej Akademii Nauk. Autor prac naukowych poświęconych zagadnieniom tożsamości narodowej, nacjona-lizmu oraz relacji między polityką i religią w Europie, stosunków społeczno-kulturowych i politycznych w Europie Środkowej, m.in.: Religia a tożsamość narodowa i nacjonalizm w Europie Środkowo-Wschodniej. Między etnicyzacją religii a sakralizacją etnosu (narodu), Wrocław 2011; (z J. Pieńkowskim) Kwestie naro-dowościowe w Europie Środkowo-Wschodniej (trzy tomy: 2014, 2015, 2016); Europa Środkowa: wspólnota czy zbiorowość?, Wrocław-Warszawa-Kraków 2004 (redakcja); mieszka w Cieszynie, wykłada i pracuje nau-kowo w Warszawie, Wiedniu i Ostrawie; miłośnik kolei żelaznych i podróży bez wyraźnie wyznaczonego celu. www.zenderowski.republika.pl. |
||
|
|