Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie, Książnica Cieszyńska oraz Kongres Polaków w Republice Czeskiej zachęcają do udziału w konferencji naukowej „Biblioteka nowej ery. Wokół dokumentów i wydawnictw alternatywnej duchowości śląska cieszyńskiego”, która odbędzie się w sali konferencyjnej Książnicy Cieszyńskiej w sobotę, 21 października 2023 r. Referaty wygłoszą wówczas naukowcy m.in. z Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, Uniwersytetu Jana Długosza w Częstochowie, Politechniki w Ostrawie, Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie oraz Uniwersytetu w Ostrawie. Początek wydarzenia o godz. 10.00. Wstęp wolny.
Elementy alternatywnej duchowości pojawiały się w przekazach wielu środowisk polskich i czeskich Śląska Cieszyńskiego. Rozwojowi tych koncepcji sprzyjała wielowyznaniowość regionu, a także specyficzna atmosfera kulturowego pogranicza. Zazwyczaj alternatywnym ideom towarzyszyły projekty odrodzenia – człowieka, narodu, świata. Ich celem miało być kreowanie lepszej przyszłości, obywatelskiego społeczeństwa, rzeczywistości, w której każdy człowiek będzie mógł znaleźć swoje miejsce. Realizacja wielu z tych pomysłów nigdy nie doszła do skutku, inne zyskały nową formułę, w dużej mierze niezależną od alternatywnych źródeł. Dzięki temu programy te są w jakimś stopniu ciągle obecne w kulturze Śląska Cieszyńskiego.
Uczestnicy konferencji będą chcieli pokazać to oddziaływanie. Punktem wyjścia ich wystąpień będą przede wszystkim dokumenty i wydawnictwa związane z nurtami alternatywnej duchowości, których na Śląsku Cieszyńskim ukazało bardzo dużo. Wiele z tych świadectw nie było do tej pory analizowanych w sposób pogłębiony, niektóre archiwa nie zostały nawet dostrzeżone. Zadaniem konferencji będzie więc z jednej strony podsumowanie projektu badawczego, a z drugiej – otwarcie dalszej dyskusji i kontynowanie studiów nad tą problematyką.
Program konferencji
BIBLIOTEKA NOWEJ ERY
WOKÓŁ DOKUMENTÓW I WYDAWNICTW ALTERNATYWNEJ DUCHOWOŚCI ŚLĄSKA CIESZYŃSKIEGO
Sala konferencyjna Książnicy Cieszyńskiej
Cieszyn, ul. Mennicza 46
21 października 2023 roku
- 10.00-10.10 otwarcie konferencji przez dyrektora Książnicy Cieszyńskiej mgr. Krzysztofa Szelonga oraz dr hab. Izabelę Trzcińską, prof. Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie
SESJA 1: Konteksty kulturowe i polityczne alternatywnej duchowości Śląska Cieszyńskiego
Prowadzenie – dr hab. Andrzej Kasperek, prof. UŚ (Uniwersytet Śląski)
- 10.10-10.30 prof. dr hab. Janusz Spyra (Uniwersytet Jana Długosza w Częstochowie), Źródła do dziejów ludności żydowskiej na Śląsku Cieszyńskim. Wprowadzenie do alternatywnej historii regionu
- 10.30-10.50 dr Renata Czyż (Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie), Wpływ filozofii i myśli społecznej Wincentego Lutosławskiego na rozwój duchowości alternatywnej na Śląsku Cieszyńskim
- 10.50-11.10 doc. dr hab. Lucjan Klimsza (Technická univerzita, Ostrava), Mezi nadějí a pesimismem: teologie nihilismu v díle Pia desideria Philipa Jakoba Spenera. Alternativní formy religiozity v evangelické církvi augsburského vyznání na příkladu Těšínského Slezska (Między nadzieją i pesymizmem: Teologia nihilizmu w dziele „Pia desideria” Philipa Jakoba Spenera. Alternatywne formy religijności w Kościele ewangelickim wyznania augsburskiego na przykładzie Śląska Cieszyńskiego).
- 11.10-11.30 dr Zbigniew Łagosz (Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie), Szpiegowska siatka teozofów a Maria Florkowa w opracowaniu aparatu bezpieczeństwa
- 11.30-11.45 dyskusja
- 11.15-11.30 przerwa kawowa
SESJA 2: Projektowanie nowego świata
Prowadzenie – dr hab. Agata Świerzowska, prof. UJ (Uniwersytet Jagielloński)
- 11.30-11.50 dr Józef Szymeczek (Ostravská univerzita), Czasopisma ezoteryczne na Śląsku “Wyzwolenie” i “Teozofia”
- 11.50-12.10 dr Radim Mikulka (Otevřená třída Třinec), Alternativní školství v České republice – osobní pohled a zkušenost (Szkolnictwo alternatywne w Republice Czeskiej na własnym przykładzie i według własnych doświadczeń)
- 12.10 -12.30 dr hab. Izabela Trzcińska, prof. AGH. (Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie), Między mitem a utopią. Topos słonecznego jutra w duchowości Śląska Cieszyńskiego
- 12.30-12.45 dyskusja
- 12.45-14.00 przerwa obiadowa
SESJA 3: Źródła alternatywnej duchowości – analizy przypadków
Prowadzenie – dr Renata Czyż (Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie)
- 14.00-14.20 Martin Jiroušek (Ostrava), Černá magie versus spiritisté z radvanického Bratrství a Ostravska (Czarna magia a Bracia spirytyści w regionie Ostrawy)
- 14.20-14.40 dr hab. Andrzej Kasperek, prof. UŚ (Uniwersytet Śląski), Mesjanizm, naród, ezoteryzm – tradycja mesjanistyczna na Śląsku Cieszyńskim
- 14.40-15.00 dr hab. Agata Świerzowska, prof. UJ (Uniwersytet Jagielloński), Projekt Książnicy Wiedzy Duchowej Józefa Chobota jako element programu budowy nowej kultury w obliczu nadchodzącej Ery Ducha
- 15.00-15.20 mgr Paweł Mirowski (Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie), Wiedza ekologiczna kalendarzy cieszyńskich: zwierzęta, ciekawostki, agroekosystem
- 15.20-15.35 dyskusja
15.35-15.50 przerwa kawowa
15.50-16.50 Dyskusja panelowa: Teozofowie Zaolzia – wczoraj i dziś
Zaproszeni goście: Jaroslav Grossman, Halina Szczepankowa, Daniel Trombik (Ostrava-Nydek)
Prowadzenie: dr Józef Szymeczek, dr hab. Izabela Trzcińska, prof. AGH - 17.00 zakończenie konferencji
Praca naukowa dofinansowana ze środków budżetu państwa w ramach programu Ministra Edukacji i Nauki pod nazwą „Nauka dla Społeczeństwa”: Programy alternatywnej duchowości na Śląsku Cieszyńskim od końca XIX w. do lat 70. XX w. (nr projektu NdS/529030/2021/2021) kwota dofinansowania 581.147,00 PLN całkowita wartość projektu 581.147,00 PLN