Piąte spotkanie z cyklu „Zaolzie teraz”, które odbyło się 20 kwietnia 2012 r., nosiło tytuł „Tożsamość ubogacona różnorodnością”, a jego bohaterem był ks. dr Walerian Bugel, katolicki kapłan, adiunkt przy Katedrze Teologii Liturgicznej Wydziału Teologicznego w Ołomuńcu. Spotkanie moderowała red. Otylia Toboła, która uczestnikom cyklu „Zaolzie teraz” dała się już poznać prowadząc otwierającą go rozmowę z Anielą Kupiec. Zgodnie ze zwyczajem, podejmowane podczas wywiadu wątki ilustrowane były projekcją multimedialną, w trakcie której publiczność zobaczyć mogła m.in. zdjęcia z mszy św. koncelebrowanej wspólnie przez ks. Waleriana Bugela i jego ojca, ks. Oswalda Bugela (1925-2011). Ten ostatni święcenia kapłańskie przyjął po śmierci żony, w czasie, kiedy jego syn studiował już teologię. Wrócił w ten sposób do początku swojej drogi życiowej, gdy po likwidacji w 1950 r. Wydziału Teologicznego w Ołomuńcu, na którym studiował, zmuszony był zrezygnować ze stanu duchownego. Obdarzony niezwykłym głosem, Oswald Bugel został wówczas śpiewakiem operowym, solistą kilku scen w Niemczech, Słowacji, Czechach i w Polsce. Matką ks. Waleriana Bugela była Słowaczka, wywodząca się z rodziny grekokatolickiej. Fakt ten, jak i zmiany miejsca zamieszkania, związane z kolejnymi etapami artystycznej kariery ojca, zapewniły przyszłemu duchownemu kontakt z wieloma kulturami i otworzyły go na świat. Mimo to ks. Walerian Bugel uzyskał mocną polską tożsamość, którą łączy zarówno z przywiązaniem do tradycji cieszyńskich, jak i głębokim szacunkiem do kulturowego dziedzictwa przodków ze strony matki. To ono zresztą w znacznym stopniu zdecydowało o wyborze jego zainteresowań naukowych, koncentrujących się wokół eklezjologii, zwłaszcza zaś tradycji unickich.
Cała ta bogata przestrzeń życiowych doświadczeń stała się przedmiotem rozważań podczas piątkowego spotkania z ks. Walerianem Bugelem, który w swoich wypowiedziach często nawiązywał do biografii ojca i matki, ale także dziadków i wywodzących się z Rychwału pradziadków, swoje wspomnienia ilustrując licznymi anegdotami, w których powracała atmosfera życia zaolziańskich Polaków w pierwszej połowie XX w. i później, w czasach komunistycznych. Uciążliwości tych ostatnich ks. Walerian Bugel poznał jeszcze na własnej skórze, gdy – podobnie jak czterdzieści lat wcześniej Oswalda Bugela – również jego starano się odwieść od podjęcia studiów teologicznych, a w działania te mocno angażowali się niektórzy nauczyciele czeskocieszyńskiego gimnazjum z polskim językiem nauczania, do którego wówczas uczęszczał. Ks. Walerian Bugel mówił także o swoich doświadczeniach związanych ze studiami w Seminarium Duchownym w Litomierzycach, a potem także na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Nie uchylając się przed podejmowaniem spraw budzących kontrowersje, szczerze odpowiadał na pytania publiczności dotyczące życia Kościoła i wyzwań stojących przed duchowieństwem. Krytycznie ocenił aktywność wielu polskich księży, którzy w ostatniej dekadzie z własnej inicjatywy przenieśli się do Czech i, podejmując działalność duszpasterską także na Zaolziu, pozostają niewrażliwi na potrzeby polskich parafian, eliminując język polski z liturgii i katechezy.
Odnosząc się do tożsamości narodowej Polaków mieszkających poza granicami kraju, ks. Walerian Bugel zauważył, że współtworzona jest ona przez rodzinę, kościół, szkołę oraz kontakt z ojczyzną. Gdy któryś z tych elementów zawodzi, pojawia się niebezpieczeństwo utraty tożsamości lub jej deformacji. Podkreślał jednocześnie, iż tożsamość nie powinna być jednowymiarowa, ale uwzględniać całokształt formujących ją wartości i tradycji. Niewłaściwe jest przeciwstawianie tożsamości narodowej i regionalnej, rozwijanie jednej w opozycji do drugiej. Takie bowiem stawianie sprawy zubaża i niszczy obie.
Przebieg spotkania, a także wyświetlane w jego trakcie materiały ilustracyjne zostały zarejestrowane w postaci nagrania video, które już niebawem udostępnione zostanie w internecie. A następne, szóste spotkanie z cyklu „Zaolzie teraz” odbędzie się w piątek, 18 maja, o godz. 17.00 w sali konferencyjnej Książnicy Cieszyńskiej. Tym razem jego uczestnicy będą mieli okazję wysłuchać rozmowy z prof. Stanisławem Czudkiem, znakomitym chirurgiem, w 2009 r. uhonorowanym tytułem „Lekarza Republiki Czeskiej”, z którym wywiad przeprowadzi Aureliusz Marek Pędziwol, niezależny dziennikarz i publicysta. Zapraszamy.
Relacje medialne:
Cały Ukłąd Warszawski przyjechał na moje chrzciny
Z cyklu ”Zaolzie teraz” – spotkanie z ks. dr Walerianem Bugelem
Tożsamość bardziej różnorodna
Kwadrans Polskich Aktualności – 23.04.2012
Kwadrans Polskich Aktualności – 24.04.2012
KS. DR WALERIAN BUGEL
Jego matką była słowacka aptekarka, ojcem legendarny już dziś śpiewak operowy, pochodzący z Rychwałdu Polak, Oswald Bugel, któremu komuniści długo uniemożliwiali dokończenie studiów teologicznych. Walerian Bugel urodził się w Koszycach, wczesne dzieciństwo spędził w byłej NRD, gdzie ojciec śpiewał w operze. Poszedł śladami ojca, który po śmierci żony, matki Waleriana, zaczął ubiegać się o przyznanie mu święceń kapłańskich. Miały one miejsce w 1990 r. Wtedy Walerian był już na studiach teologicznych. Tytuł doktorski uzyskał na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, na którym studia mógł podjąć dzięki pomocy Fundacji Jana Pawła II. Od 2003 r. jest adiunktem przy katedrze Teologii Liturgicznej Wydziału Teologicznego w Ołomuńcu. Do sfery jego zainteresowań badawczych należy m.in. problematyka katolickich kościołów wschodnich. Jest autorem trzech monografii, trzech podręczników popularyzatorskich, słownika oraz kilkudziesięciu artykułów naukowych. W radiu prowadził cykl własnych programów. Nie nosi koloratki.
Otylia Toboła
Dotychczas w ramach cyklu “Zaolzie teraz” odbyły się następujace spotkania:
“Komu się kłaniać, mamo?” – spotkanie z Anielą Kupiec
“Jak najdalej od polityki” – spotkanie z ks. seniorem Bogusławem Kokotkiem
“Na zaolziańskiej scenie” – spotkanie z Januszem Klimszą
“Nie lubię słowa Zaolzie” – spotkanie z Mariuszem Wałachem
Fotorelacja ze spotkania z ks. dr. Walerianem Bugelem
