Największa i najmniejsza książka w zbiorach Książnicy Cieszyńskiej

Do najczęściej zadawanych przez zwiedzających zabytkowe biblioteki, takie jak  Książnica Cieszyńska, pytań należą te o różnego rodzaju książkowe rekordy. Która książka jest w bibliotece najstarsza? Która największa (i ile waży ?),  a która najmniejsza? W przypadku Książnicy Cieszyńskiej, w której zbiorach przechowywana jest biblioteka L. J. Szersznika, a w jej...

Najstarsza encyklopedia w Książnicy Cieszyńskiej

Wśród najstarszych druków z kolekcji Leopolda Jana Szersznika zwraca uwagę dzieło autorstwa Izydora z Sewilli „Etymologiae”, drukowane w Augsburgu u typografa Günthera Zainera jesienią 1472 roku. Praca ta stanowi jednocześnie jedno z najstarszych, sięgających średniowiecza wydawnictw encyklopedycznych.   Izydor w roku 600 został biskupem Sewilli, która na przełomie VI i...

Dedykacja polskiego uczonego dla księcia cieszyńskiego

W księgozbiorze Czytelni Ludowej znajduje się, wydany w 1605 r. w krakowskiej drukarni Szymona Kempiniego, stary druk zatytułowany „Polityki Arystotelesowej to jest rządu Rzeczypospolitej z dokładem ksiąg ośmioro”. Jest to polskie tłumaczenie „Polityki” Arystotelesa dokonane przez pochodzącego z Pilzna w Małopolsce, polskiego lekarza, filozofa i profesora Akademii Krakowskiej Sebastiana Petrycego...

„Michejdiana” w zbiorach Książnicy Cieszyńskiej

Michejdowie to jeden z najznamienitszych rodów wywodzących się ze Śląska Cieszyńskiego. W lipcu 2003 roku Książnica Cieszyńska zorganizowała wystawę poświęconą tej zasłużonej dla naszego regionu  rodzinie. Na apel organizatorów o wypożyczenie eksponatów, licznie odpowiedzieli krewni Michejdów. Większość z nich po zakończeniu ekspozycji, zdecydowała się przekazać Książnicy cenne, jakże często bliskie...

Trudne początki cieszyńskiej biografistyki czyli księdza Szersznika kłopoty z władzą

W 1810 r., roku uroczystych obchodów tysięcznej rocznicy legendarnego założenia Cieszyna, ksiądz Leopold Jan Szersznik wydał drukiem swe będące efektem kilkuletniej pracy dzieło, stanowiące, jak wyznał we wstępie, „wyraz miłości do rodzinnego miasta”. Wykorzystując formę popularnego wówczas gatunku - leksykonu bio-bibliograficznego - zgromadził w nim informacje o osobach, które w...

Ks. Jerzy Trzanowski i jego pisma w zbiorach Książnicy Cieszyńskiej

Jerzy Trzanowski jest postacią, która odegrała szczególną rolę w dziejach Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego na Słowacji, na Śląsku i w Czechach. Jego pisma tj. zbiór ód pt. „Odarum Sacrarum”, modlitewnik „Phiala Odoramentorum”, a przede wszystkim dzieło życia – śpiewnik kościelny „Cithara Sanctorum”, zwany Tranosciusem, wywarły wielki wpływ  na ewangelików w epoce prześladowań...

Książka z biblioteki Jana Cratona z Krafftheimu – nadwornego lekarza trzech cesarzy

W skład biblioteki księdza Leopolda Jana Szersznika, najstarszego i najcenniejszego księgozbioru Książnicy Cieszyńskiej, wchodziły kolekcje dziadka i ojca, zbiory własne przywiezione z Pragi, szczątki cieszyńskich księgozbiorów jezuitów i dominikanów oraz dary, które zaczęły napływać do biblioteki zaraz po jej otwarciu dla szerokiej publiczności w 1802 r. Większość darów pochodziła od...

Kwaśna katastrofa w bibliotekach

Wielu z nas pewnie zauważyło, że nasze papierowe pamiątki rodzinne sprzed kilkudziesięciu lat żółkną, kruszeją, a często rozpadają się na małe fragmenty. Przyczyną takich zmian jest zakwaszenie papieru. Badania przeprowadzone przez Bibliotekę Narodową i Bibliotekę Jagiellońską szacują, że 90 % zasobów bibliotecznych XIX i XX wieku wymaga odkwaszenia. Choć produkcję...

W Książnicy po chińsku

Nawet stałych użytkowników Książnicy Cieszyńskiej zaskoczyć może fakt, że w jej zbiorach znaleźć można materiały o egzotycznym charakterze, spisane np. w językach orientalnych. Większość z nich trafiła do Cieszyna w minionych wiekach, co świadczyć może, że nawet wówczas nie był on odizolowany od szerokiego świata, a jego mieszkańców frapowały odległe...

Książki zdobyte jako łupy wojenne

W kolekcji rękopisów biblioteki L. J. Szersznika, wśród łacińskich średniowiecznych kodeksów oraz nowożytnych tekstów, dość dobrze  już znanych jako źródła do historii Śląska, znajduje się też kilka zagadkowych i cokolwiek dla nas egzotycznych obiektów. Są to rękopisy wschodnie pisane różnymi odmianami pisma arabskiego i, jak się wydaje, w różnych językach....