Bohaterem ostatniego spotkania z cyklu “Zaolzie teraz” będzie dr Józef Szymeczek, prezes Kongresu Polaków w Republice Czeskiej, historyk, teolog i działacz społeczny. Spotkanie, zatytułowane “Jak się narodowo nie uwstecznić?”, moderować będzie red. Michael Morys-Twarowski, historyk (specjalizujący się w dziejach Śląska Cieszyńskiego), prawnik, amerykanista, publicysta. Spotkanie odbędzie się w piątek 26 października 2012 r. o godz. 17.00 w sali konferencyjnej Książnicy Cieszyńskiej przy ul. Menniczej 46 w Cieszynie.
DR JÓZEF SZYMECZEK
Dr Józef Szymeczek w 2007 roku opublikował artykuł “Od grupy etnicznej do grupy etnicznej”, w którym dokonał analizy „kondycji narodowej” Polaków na Zaolziu. Teksty naukowe rzadko wzbudzają zainteresowanie kogoś spoza wąskiego grona badaczy. Z artykułem Szymeczka była inaczej. Przedrukowywany, a nawet sprzedawany na płytach CD, był szeroko komentowany. Już tezy zawarte we wspomnianym tekście mogą stanowić ciekawy temat do rozmowy na temat dzisiejszego Zaolzia, a przecież Józef Szymeczek to nie tylko historyk związany z Uniwersytetem Ostrawskim, lecz również jeden z liderów zaolziańskich Polaków. Od 10 lat jest prezesem Kongresu Polaków w Republice Czeskiej.
Józef Szymeczek urodził się 18 listopada 1973 roku w polskiej i ewangelickiej rodzinie w Trzyńcu. Ukończył Gimnazjum Polskie w Czeskim Cieszynie. Od 1990 roku działał w polskim harcerstwie na Zaolziu. Jest twórcą projektu sztandaru Harcerstwa Polskiego w Republice Czeskiej, przygotowanego zgodnie ze wszystkimi kanonami heraldyki i wzorowanego na orle, znajdującym się w opracowaniu księdza Leopolda Szersznika. Od 1993 do 2001 roku był członkiem Rady Naczelnej HPC. Działalność w harcerstwie w biografii Józefa Szymeczka odgrywa ważną rolę przede wszystkim z innego powodu – właśnie tam poznał swoją przyszłą żonę Andreę.
Chociaż w najbliższej rodzinie nie było historyków, przeszłością interesował się od dziecka. W rodzinnym domu znajdowały się postylle Dąbrówka i Raszkówka, a na strychu odkrył prawdziwe skarby związane z osobą dziadka. Po zdaniu matury rozpoczął studia historyczne na Uniwersytecie Ostrawskim. Ukończył je w 1997 roku i podjął pracę w Czeskim Cieszynie: w Ośrodku Dokumentacyjnym Kongresu Polaków w Republice Czeskiej.
W tym czasie zajął się sprawą Polaków z Zaolzia, który mieli problem z uzyskaniem niemieckich odszkodowań za roboty przymusowe w czasie II wojny światowej. Szymeczek został nawet członkiem Komisji Odwoławczej Czesko-Niemieckie Funduszu oraz przewodniczącym Komisji Przeszłości w Pradze. Za tą działalność polski Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych uhonorował go Medalem Pro Memoria.
Józef Szymeczek szybko stał się jedną z ważniejszych postaci w środowisku zaolziańskich Polaków. W 2002 roku, mając zaledwie 29 lat, został wybrany prezesem Kongresu Polaków w Republice Czeskiej. Funkcję tę pełni po dziś dzień. W 2003 roku został sekretarzem ds. nauki i oświaty w Śląskim Kościele Ewangelickim w Czeskim Cieszynie.
Jak wskazano na początku, Józef Szymeczek to także naukowiec. Posiada dwa doktoraty: z historii obroniony na Uniwersytecie Opolskim oraz z teologii ewangelickiej obroniony na Uniwersytecie Komeńskiego w Bratysławie. Wykłada na Uniwersytecie Ostrawskim. W dorobku ma szereg prac, głównie poświęconych historii protestantyzmu na Śląsku Cieszyńskim. Można wskazać tu na książki “Augsburski Kościół Ewangelicki w czechosłowackiej części Śląska Cieszyńskiego w latach 1945-1950” (2008) i “Vznik Československa a evangelíci augsburského vyznání v Těšínském Slezsku : 1918-1923” (2010) oraz edycję źródeł “Stát, církev a národ v československé části Těšínského Slezska (1945-1953)” (2004), która ukazała się w ramach “Bibliotheca Tessinensis”, wspólnej serii wydawniczej Kongresu Polaków w Republice Czeskiej i Książnicy Cieszyńskiej. Spośród licznych artykułów naukowych, które wyszły spod pióra Szymeczka, najszerszy oddźwięk miał “Od grupy etnicznej do grupy etnicznej? W kwestii „kondycji narodowej” Polaków na Zaolziu u progu XXI wieku”, który ukazał się w książce Józef Chlebowczyk – badacz procesów narodowotwórczych w Europie XIX i XX wieku (red. Maria Wanda Wanatowicz, Katowice 2007). Rok wcześniej, gdy wygłaszał go w formie wykładu na otwarciu Międzypokoleniowego Uniwersytetu Regionalnego w Czeskim Cieszynie, opatrzył go podtytułem “W kwestii „uwsteczniania” świadomości narodowej Polaków na Zaolziu”.
Józef Szymeczek mieszka w Końskiej koło Trzyńca z żoną Andreą i synami Markiem i Michałem.
Michael Morys-Twarowski
|
|
||
| Tu gdzie jesteśmy nie można oderwać się od historii, której bieg wydarzeń wyznaczył tej części świata – Zaolziu – miejsce na pograniczu narodów i kultur.
Jako tutejszy Polak, ale także historyk, Józef Szymeczek jest jednocześnie człowiekiem pogranicza, doskonale wyczuwającym jego specyfikę i związane z tym wyzwania – konieczności budowania mostów pomiędzy ludźmi różnych narodów i kultur, propagowania postaw wolnych od fobii, stereotypów i uprzedzeń, a jednocześnie, oczekując zrozumienia dla swojej odrębności, cierpliwego i konsekwentnego wyjaśniania potrzeby zachowania własnej tożsamości. (…) pomimo osiągnięć i pozycji pozostaje człowiekiem społecznie wrażliwym, a równocześnie skromnym, z wrodzonym dystansem wobec samego siebie, niepozbawionym autoironii. Anna Olszewska |
||
|
|
Dotychczas w ramach cyklu “Zaolzie teraz” odbyły się następujace spotkania:
“Komu się kłaniać, mamo?” – spotkanie z Anielą Kupiec
“Jak najdalej od polityki” – spotkanie z ks. seniorem Bogusławem Kokotkiem
“Na zaolziańskiej scenie” – spotkanie z Januszem Klimszą
“Nie lubię słowa Zaolzie” – spotkanie z Mariuszem Wałachem
“Tożsamośc ubogacona różnorodnością” – spotkanie z ks. dr. Walerianem Bugelem
“Lekarz, polityk, biznesmen” – spotkanie z Ass. Prof. Mudr. Stanisławem Czudkiem, CSc
“Między ziemią a niebem” – spotkanie z Andrzejem Bizoniem
“Fajnie być sobą” – spotkanie z Ewą Farną
“Wójt małego Kuwejtu” – spotkanie z Andrzejem Feberem